Η δερματολόγος στο Αγρίνιο, Βασιλική Παπαγεωργίου, εξηγεί τι είναι τα έλκη ποδιών και πως μπορούν να αντιμετωπιστούν

Τα χρόνια έλκη ποδιών αποτελούν μια πολύπλοκη ιατρική κατάσταση που μπορεί να επηρεάσει την καθημερινότητα, την κινητικότητα αλλά και την αυτοπεποίθηση του ατόμου. Πρόκειται για πληγές που αδυνατούν να επουλωθούν φυσιολογικά και συχνά σχετίζονται με προβλήματα στην κυκλοφορία του αίματος, τον σακχαρώδη διαβήτη ή άλλες υποκείμενες παθολογικές καταστάσεις. Αν και πολλές φορές ξεκινούν από κάτι που μοιάζει ασήμαντο, όπως μια φουσκάλα ή μια μικρή εκδορά, η έλλειψη έγκαιρης φροντίδας μπορεί να τα μετατρέψει σε σοβαρό πρόβλημα, με συνέπειες που επηρεάζουν τόσο την υγεία όσο και την ποιότητα ζωής.

Σε αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε με απλό και κατανοητό τρόπο τι είναι τα έλκη ποδιών, ποια είναι τα βασικά αίτια εμφάνισής τους, πώς μπορούμε να αναγνωρίσουμε έγκαιρα τα συμπτώματα και ποιες θεραπευτικές επιλογές προσφέρει η σύγχρονη ιατρική. Με τη σωστή ενημέρωση και την έγκαιρη φροντίδα από εξειδικευμένο δερματολόγο και όπου απαιτείται, από διεπιστημονική ομάδα ιατρών, τα έλκη ποδιών μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά, συμβάλλοντας όχι μόνο στη βελτίωση της υγείας, αλλά και στη διατήρηση της καλής εικόνας, της άνεσης και της ευεξίας των ποδιών.

 

Τι είναι τα χρόνια έλκη ποδιών;

Τα χρόνια έλκη ποδιών είναι χρόνιες δερματικές βλάβες (πληγές) στα κάτω άκρα που χαρακτηρίζονται από απώλεια ολικού πάχους του δέρματος, οι οποίες δεν παρουσιάζουν φυσιολογική επούλωση μέσα σε διάστημα τουλάχιστον 2–6 εβδομάδων. Αντίθετα με τις απλές εκδορές ή τραύματα, τα έλκη δημιουργούνται ή επιμένουν εξαιτίας διαταραχών στην αιμάτωση, στη νεύρωση ή στον μεταβολισμό των ιστών. Συχνά ξεκινούν από έναν μικρό τραυματισμό, μια εκδορά ή ακόμη και από πίεση σε κάποιο σημείο του ποδιού, που υπό φυσιολογικές συνθήκες θα επουλωνόταν γρήγορα. Όταν όμως υπάρχει υποκείμενη αγγειακή, μεταβολική ή νευρολογική πάθηση, η διαδικασία επούλωσης καθυστερεί σημαντικά γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο μόλυνσης, φλεγμονής και εκτεταμένων ιστικών βλαβών.

 

Χρόνια έλκη ποδιών- Αίτια 

Τα έλκη ποδιών μπορεί να προκύψουν από διάφορες παθολογικές καταστάσεις ή συνδυασμό παραγόντων. Τα συχνότερα αίτια περιλαμβάνουν:

• Φλεβική ανεπάρκεια. Όταν οι φλέβες των κάτω άκρων δεν λειτουργούν σωστά, το αίμα «λιμνάζει» (φλεβική στάση), προκαλώντας αυξημένη πίεση, φλεγμονή και τελικά δημιουργία ελκών, κυρίως γύρω από τον αστράγαλο.
• Αρτηριακή ανεπάρκεια. Η μειωμένη αιμάτωση λόγω στένωσης ή απόφραξης των αρτηριών στερεί από τους ιστούς το απαραίτητο οξυγόνο και τα θρεπτικά συστατικά, με αποτέλεσμα τη νέκρωση και την εμφάνιση ελκών.
• Σακχαρώδης διαβήτης. Ο διαβήτης προκαλεί συχνά περιφερική νευροπάθεια (βλάβη των νεύρων) και μικροαγγειοπάθεια. Αυτό σημαίνει ότι ο ασθενής δεν αισθάνεται μικροτραυματισμούς και ταυτόχρονα η επούλωση είναι ελλιπής, οδηγώντας σε διαβητικά έλκη.
• Τραυματισμοί. Ακόμη και μικρές εκδορές, φουσκάλες ή χτυπήματα μπορούν να εξελιχθούν σε έλκη, ειδικά όταν υπάρχει ήδη διαταραχή της κυκλοφορίας ή μεταβολική νόσος ή συνεχής τραυματισμός της υπάρχουσας πληγής.
• Λοιμώξεις. Μια μικρή πληγή μπορεί να επιδεινωθεί εάν μολυνθεί, παρατείνοντας τον χρόνο επούλωσης και αυξάνοντας τον κίνδυνο εξάπλωσης του έλκους.
• Αυτοάνοσα νοσήματα. σε περιπτώσεις εκδήλωσης φλεγμονής των αγγείων (αγγειίτιδα), είναι πιθανό να παρουσιαστούν έλκη ποδός.

 

Συμπτώματα έλκους ποδιού

Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων είναι κρίσιμη, καθώς η καθυστέρηση στη διάγνωση μπορεί να οδηγήσει σε μόλυνση, εκτεταμένες ιστικές βλάβες ή ακόμη και σε απειλητικές για το άκρο επιπλοκές. Κύρια συμπτώματα που πρέπει να κινητοποιήσουν τον ασθενή είναι:

• Επίμονη πληγή που δεν επουλώνεται. Το πλέον χαρακτηριστικό γνώρισμα ενός έλκους ποδιού είναι η διάρκεια του. Όταν μια ανοιχτή πληγή παραμένει για περισσότερες από 2–6 εβδομάδες χωρίς σημάδια επούλωσης, θεωρείται παθολογική και χρήζει ιατρικής αξιολόγησης.
• Πόνος ή αίσθημα δυσφορίας. Ο πόνος μπορεί να είναι οξύς ή χρόνιος και συνήθως επιδεινώνεται με την ορθοστασία ή τη βάδιση. Ωστόσο, σε άτομα με διαβητική νευροπάθεια ο πόνος μπορεί να είναι απών, γεγονός που καθιστά τα διαβητικά έλκη ιδιαίτερα ύπουλα, αφού συχνά παραβλέπονται μέχρι να εξελιχθούν.
• Σημεία φλεγμονής. Ερυθρότητα, πρήξιμο και αίσθημα καύσου γύρω από την περιοχή του έλκους είναι ενδείξεις τοπικής φλεγμονής ή λοίμωξης.
• Έκκριση υγρού ή πύου. Η παρουσία ορώδους υγρού ή πυώδους εκκρίματος αποτελεί σαφή ένδειξη μόλυνσης. Η ένταση της έκκρισης, η χροιά και η οσμή βοηθούν τον δερματολόγο να εκτιμήσει τη βαρύτητα της κατάστασης.
• Δυσοσμία. Η κακοσμία από το έλκος είναι συνήθως αποτέλεσμα βακτηριακής λοίμωξης και αποτελεί ανησυχητικό σημείο που απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση.
• Δερματικές αλλοιώσεις γύρω από το έλκος. Το δέρμα μπορεί να γίνει σκληρό, λεπτό, ξηρό ή σκουρόχρωμο. Σε φλεβικά έλκη παρατηρείται συχνά υπέρχρωση λόγω αιμοσιδήρωσης, ενώ σε αρτηριακά έλκη η περιοχή μπορεί να φαίνεται ωχρή και ψυχρή λόγω μειωμένης αιμάτωσης. Αυτές οι αλλαγές είναι ενδείξεις χρόνιας βλάβης και κακής τοπικής κυκλοφορίας.

 

 

Έλκη ποδιών- Κατηγορίες

Τα έλκη ποδιών δεν είναι όλα ίδια καθώς η αιτία που τα προκαλεί καθορίζει τόσο την εικόνα τους όσο και τον τρόπο αντιμετώπισης. Η σωστή διάκριση είναι κρίσιμη για την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας.

1. Φλεβικά έλκη

• Πού εμφανίζονται: Συνήθως στο κάτω τμήμα του ποδιού, γύρω από τον αστράγαλο.
• Αίτιο: Προκαλούνται από χρόνια φλεβική ανεπάρκεια, δηλαδή όταν οι φλέβες δεν επιστρέφουν αποτελεσματικά το αίμα προς την καρδιά.
• Χαρακτηριστικά: Συνοδεύονται από οίδημα, κιρσούς, αίσθημα βάρους στα πόδια και σκουρόχρωμο δέρμα γύρω από την περιοχή. Συχνά, αλλά όχι πάντα, είναι επώδυνα και τείνουν να επανεμφανίζονται αν δεν αντιμετωπιστεί η υποκείμενη φλεβική νόσος.

2. Αρτηριακά έλκη

• Πού εμφανίζονται: Κυρίως στα δάχτυλα, στην ποδική καμάρα ή στην πτέρνα.
• Αίτιο: Προκαλούνται από αρτηριακή ανεπάρκεια, δηλαδή μειωμένη ροή αίματος λόγω στένωσης ή απόφραξης αρτηριών.
• Χαρακτηριστικά: Είναι συχνά πολύ επώδυνα, με ωχρό ή κυανό δέρμα γύρω από την πληγή. Η περιοχή είναι ψυχρή στην αφή και μπορεί να υπάρχει απουσία σφυγμού στην κνήμη ή τον άκρο πόδα. Αυτά τα έλκη επουλώνονται δύσκολα χωρίς αποκατάσταση της αιμάτωσης.

3. Διαβητικά έλκη

• Πού εμφανίζονται: Συχνότερα στο πέλμα (υπό τις κεφαλές των μεταταρσίων) ή στα δάχτυλα.
• Αίτιο: Οφείλονται σε συνδυασμό διαβητικής νευροπάθειας (βλάβη των νεύρων που μειώνει την αίσθηση πόνου) και διαβητικής αγγειοπάθειας (βλάβη μικρών αγγείων που επηρεάζει την αιμάτωση και την επούλωση).
• Χαρακτηριστικά: Ξεκινούν συχνά από μικροτραυματισμούς που ο ασθενής δεν αντιλαμβάνεται, λόγω μειωμένης αισθητικότητας. Συνοδεύονται από καθυστερημένη επούλωση και αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης, γεγονός που καθιστά την έγκαιρη φροντίδα ζωτικής σημασίας.

4. Νευροπαθητικά έλκη

• Πού εμφανίζονται: Κυρίως σε σημεία που δέχονται πίεση, όπως πέλματα και δάχτυλα.
• Αίτιο: Συνδέονται με βλάβη των περιφερικών νεύρων (νευροπάθεια), που μπορεί να οφείλεται σε σακχαρώδη διαβήτη ή άλλες παθήσεις.
• Χαρακτηριστικά: Ο ασθενής συχνά δεν αισθάνεται πόνο, με αποτέλεσμα να αμελεί το πρόβλημα και η πληγή να μεγαλώνει. Το δέρμα γύρω από το έλκος μπορεί να είναι ξηρό και σκληρό. Αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, τα νευροπαθητικά έλκη μπορεί να εξελιχθούν σε σοβαρές λοιμώξεις.

 

Γιατί είναι σημαντική η έγκαιρη αναγνώριση;

Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία ενός έλκους ποδιού είναι καθοριστική, καθώς η καθυστέρηση μπορεί να επιτρέψει την εξέλιξη της βλάβης και να αυξήσει τον κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών. Αν ένα έλκος ποδιού παραμείνει χωρίς ιατρική φροντίδα, μπορεί να οδηγήσει σε:

• Επέκταση της λοίμωξης: Η λοίμωξη μπορεί να εξαπλωθεί από το δέρμα στους μαλακούς ιστούς (κυτταρίτιδα) ή ακόμη και στο αίμα, προκαλώντας σηψαιμία.
• Οστεομυελίτιδα: Όταν η μόλυνση φτάσει μέχρι το οστό, προκαλεί φλεγμονή και βλάβη που απαιτεί μακροχρόνια θεραπεία και συχνά ενδοφλέβια αντιβιοτικά.
• Νέκρωση ιστών: Η ανεπαρκής αιμάτωση ή μια εκτεταμένη λοίμωξη μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο των ιστών γύρω από το έλκος, καθιστώντας αναγκαία τη χειρουργική αφαίρεσή τους.
• Ακρωτηριασμό: Σε προχωρημένες περιπτώσεις, ειδικά σε ασθενείς με διαβήτη ή σοβαρή αγγειακή νόσο, ο ακρωτηριασμός μπορεί να είναι η μόνη λύση για τη διάσωση της ζωής του ασθενούς.

 

Θεραπεία ελκών ποδιών

Η αντιμετώπιση των ελκών ποδιών είναι σύνθετη και εξατομικευμένη, καθώς εξαρτάται από το είδος του έλκους, το υποκείμενο αίτιο και τη γενική κατάσταση υγείας του ασθενούς. Στόχος της θεραπείας είναι η επούλωση της πληγής, η αποφυγή επιπλοκών και η πρόληψη νέων ελκών στο μέλλον. Η θεραπευτική προσέγγιση περιλαμβάνει συνδυασμό τοπικής και συστηματικής αγωγής:

1. Καθαρισμός και περιποίηση της πληγής

• Ο καθαρισμός (debridement) αφορά την αφαίρεση νεκρωτικών ή μολυσμένων ιστών, ώστε να διευκολυνθεί η διαδικασία επούλωσης.
• Συχνά εφαρμόζονται εξειδικευμένα επιθέματα που διατηρούν το κατάλληλο επίπεδο υγρασίας και προστατεύουν την πληγή από μικρόβια.
• Η συχνότητα αλλαγής των επιθεμάτων εξαρτάται από τον τύπο του έλκους και το επίπεδο έκκρισης.

2. Φαρμακευτική αγωγή

• Σε περίπτωση λοίμωξης χορηγούνται αντιβιοτικά, είτε τοπικά είτε συστηματικά, ανάλογα με τη βαρύτητα.
• Σε ασθενείς με φλεβική ή αρτηριακή ανεπάρκεια μπορεί να δοθούν φάρμακα που βελτιώνουν τη μικροκυκλοφορία και την αιμάτωση των ιστών.
• Ο έλεγχος του σακχάρου στο αίμα είναι θεμελιώδης σε διαβητικούς ασθενείς, καθώς η υπεργλυκαιμία καθυστερεί την επούλωση.

3. Χρήση συμπιεστικών καλτσών και επιδέσμων

• Στα φλεβικά έλκη η συμπίεση αποτελεί βασικό κομμάτι της θεραπείας, καθώς μειώνει τη φλεβική στάση και βελτιώνει την κυκλοφορία.
• Οι ελαστικοί επίδεσμοι ή οι ειδικές συμπιεστικές κάλτσες πρέπει να εφαρμόζονται σωστά και πάντα υπό ιατρική καθοδήγηση.
• Γενικά, αντενδείκνυται η χρήση τους επί αρτηριοπάθειας.

4. Χειρουργικές και επεμβατικές τεχνικές

• Σε σοβαρά ή ανθεκτικά έλκη μπορεί να απαιτηθούν πιο εξειδικευμένες παρεμβάσεις:
  • Αγγειοπλαστική ή bypass σε περιπτώσεις αρτηριακής απόφραξης, ώστε να αποκατασταθεί η αιμάτωση.
  • Μεταμόσχευση δέρματος ή άλλες επανορθωτικές τεχνικές σε εκτεταμένες βλάβες.
• Η επιλογή της μεθόδου εξαρτάται από τη γενική υγεία του ασθενούς, τον τύπο του έλκους και την ανταπόκριση στη συντηρητική θεραπεία.

5. Πρόληψη και αλλαγή συνηθειών

• Η πρόληψη νέων ελκών είναι εξίσου σημαντική με τη θεραπεία. Συνιστώνται:
• Καθημερινός έλεγχος και καλή υγιεινή των ποδιών.
• Αποφυγή καπνίσματος, καθώς η νικοτίνη επιδεινώνει την αγγειακή κυκλοφορία.
• Ρύθμιση σακχάρου, αρτηριακής πίεσης και σωματικού βάρους.
• Χρήση κατάλληλων υποδημάτων που δεν τραυματίζουν το πόδι.
• Τακτικές επισκέψεις σε ειδικό ιατρό για παρακολούθηση.
• Καθημερινή χρήση συμπιεστικών καλτσών επί γνωστής φλεβικής ανεπάρκειας.

 

Γνωρίστε τη Δερματολόγο – Αφροδισιολόγο στο Αγρίνιο, Βασιλική Παπαγεωργίου

Η Δρ. Βασιλική Παπαγεωργίου, γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Αγρίνιο. Είναι κάτοχος δύο τίτλων ειδικότητας, στη Γενική Ιατρική και στη Δερματολογία – Αφροδισιολογία, ενώ σύμφωνα με τη νομοθεσία ασκεί αποκλειστικά τη δεύτερη.

Η εκπαίδευσή της πραγματοποιήθηκε σε κορυφαία πανεπιστημιακά νοσοκομεία της Γαλλίας, του Βελγίου και της Ελλάδας, προσφέροντάς της πολύτιμη εμπειρία σε όλο το φάσμα της δερματολογίας. Κατά τη διάρκεια της μετεκπαίδευσής της στη Γαλλία, εργάστηκε μεταξύ άλλων στο Νοσοκομείο Pasteur στην Colmar, όπου απέκτησε εξειδικευμένη εμπειρία στη διαχείριση ελκών ποδός, τραυμάτων και επούλωσης, συμμετέχοντας σε κινητή μονάδα αντιμετώπισης τέτοιων περιστατικών. Παράλληλα, είναι κάτοχος πανεπιστημιακού διπλώματος με αντικείμενο τα «Τραύματα και Επούλωση» από το Πανεπιστήμιο της Λωρραίνης στη Γαλλία. Εξειδικεύεται στην κλινική και παιδοδερματολογία, στη δερματοσκόπηση και τη δερματοχειρουργική, στην παθολογία και τη χειρουργική των ονύχων, καθώς και στη διαχείριση χρόνιων δερματικών παθήσεων, όπως τα έλκη κάτω άκρων. Η πλούσια ερευνητική της δραστηριότητα, οι διεθνείς δημοσιεύσεις και η συμμετοχή της σε πολυάριθμα επιστημονικά συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό επιβεβαιώνουν την υψηλή επιστημονική της κατάρτιση, την οποία συνδυάζει με πολυετή κλινική εμπειρία.

Στο σύγχρονο και πλήρως εξοπλισμένο ιατρείο της στο Αγρίνιο, η Δρ. Παπαγεωργίου παρέχει ολοκληρωμένες και εξατομικευμένες θεραπείες για ενήλικες και παιδιά, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην πρόληψη, την αξιοπιστία και την αποκατάσταση της υγείας του δέρματος.

 

Επικοινωνήστε μαζί μας

Μια πληγή στο πόδι που δεν επουλώνεται ποτέ δεν είναι «αθώα». Μπορεί να κρύβει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία σας. Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή θεραπεία από εξειδικευμένο δερματολόγο είναι καθοριστικές για την πρόληψη επικίνδυνων επιπλοκών. Κλείστε το ραντεβού σας σήμερα και χαρίστε στα πόδια σας την φροντίδα και την υγεία που αξίζουν.

 

---

 

Δρ. Βασιλική Παπαγεωργίου, Δερματολόγος–Αφροδισιολόγος, MD, MSc

Πτυχιούχος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Εξωτερική Συνεργάτης Νοσοκομείου “Ανδρέας Συγγρός”

Master of Science Πανεπιστημίου Στρασβούργου

Τ. Ιατρός Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων Lyon

Μετεκπαιδευθείσα στην Παθολογία και Χειρουργική Όνυχος στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία Brugmann και Saint-Pierre Βρυξελλών

Προυσιωτίσσης 27, Αγρίνιο (έναντι γηπέδου Παναιτωλικού). Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2641307215 και 6937119603