Η λεύκη (vitiligo) είναι μια χρόνια δερματολογική πάθηση που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση λευκών κηλίδων στο δέρμα λόγω απώλειας μελανίνης, της ουσίας που δίνει στο δέρμα το φυσικό του χρώμα. Η λεύκη μπορεί να επηρεάσει οποιοδήποτε σημείο του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του προσώπου, των χεριών, των ποδιών και των γεννητικών οργάνων. Ενώ δεν είναι απειλητική για τη ζωή, μπορεί να έχει σημαντικό ψυχολογικό αντίκτυπο.

Στο παρόν άρθρο, θα εξετάσουμε αναλυτικά τι είναι η λεύκη, τις κατηγορίες, τα αίτια, τα συμπτώματα, τις θεραπείες, καθώς και συχνές ερωτήσεις και απαντήσεις για τη διαχείριση της πάθησης.

Λεύκη- Τι είναι;

Πρόκειται για μια αυτοάνοση διαταραχή που προκαλεί την καταστροφή ή την ανικανότητα των μελανοκυττάρων να παράγουν μελανίνη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση λευκών κηλίδων στο δέρμα. Η λεύκη επηρεάζει περίπου το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού και μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αν και συχνότερα παρουσιάζεται πριν από την ηλικία των 30 ετών.

Λεύκη- Κατηγορίες

Η λεύκη διακρίνεται σε πέντε βασικές κατηγορίες, με διαφορετικά χαρακτηριστικά και εξέλιξη της νόσου:

• • Γενικευμένη Λεύκη: Αποτελεί την συχνότερη μορφή λεύκης, καθώς αφορά περίπου το 80-90% των περιπτώσεων. Οι λευκές κηλίδες εμφανίζονται συμμετρικά σε διάφορες περιοχές του σώματος, συνήθως στα χέρια, το πρόσωπο, τα γόνατα και στους αγκώνες. Η εξέλιξή της μπορεί να είναι είτε αργή είτε γρήγορη και χαρακτηρίζεται από περιόδους ύφεσης και εξάρσεων.
  • Τοπική ή Εστιακή Λεύκη: Σε αυτή τη μορφή, οι λευκές κηλίδες είναι περιορισμένες και εμφανίζονται σε ένα ή ελάχιστα σημεία του σώματος. Δεν υπάρχει συμμετρική κατανομή και η εξέλιξη της νόσου είναι συνήθως πιο σταθερή. Μια υποκατηγορία της είναι η Τμηματική Λεύκη, όπου οι κηλίδες εμφανίζονται μόνο στη μία πλευρά του σώματος και συνήθως παραμένουν σταθερές μετά από μια αρχική φάση εξάπλωσης.
  • Καθολική ή Ολική Λεύκη: Πρόκειται για μια σπάνια και εκτεταμένη μορφή της νόσου, που επηρεάζει πάνω από το 80% της επιφάνειας του δέρματος. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη απώλεια χρωστικής του δέρματος, αφήνοντας μια σχεδόν ομοιόμορφη λευκή επιφάνεια.
  • Βλεννογόνια Λεύκη: Αυτή η μορφή της πάθησης επηρεάζει αποκλειστικά τους βλεννογόνους, δηλαδή τα χείλη, το εσωτερικό του στόματος και τα γεννητικά όργανα.
  • Ακροπροσωπική Λεύκη: Χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση λευκών κηλίδων κυρίως στα άκρα, όπως τα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών. Συχνά επηρεάζει και περιοχές γύρω από το στόμα, τα μάτια, τα αυτιά και τη μύτη.

Λεύκη- Αίτια

Τα ακριβή αίτια της λεύκης παραμένουν άγνωστα, αλλά πιστεύεται ότι η πάθηση σχετίζεται με συνδυασμό αυτοάνοσων, γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων:

• Αυτοάνοση απόκριση: Το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται λανθασμένα στα μελανοκύτταρα, θεωρώντας τα ως ξένα στοιχεία. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε υπερδραστήρια ανοσολογική απόκριση ή σε γενετική προδιάθεση.
• Γενετικοί παράγοντες: Έρευνες δείχνουν ότι περίπου το 30% των περιπτώσεων λεύκης εμφανίζονται σε οικογένειες με ιστορικό της πάθησης. Εμπλέκονται διάφορα γονίδια που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό σύστημα και τη ρύθμιση της μελανίνης.
• Νευρογενείς παράγοντες: Ορισμένες θεωρίες υποστηρίζουν ότι η λεύκη μπορεί να προκληθεί από ουσίες που απελευθερώνονται από τις νευρικές απολήξεις στο δέρμα, οι οποίες βλάπτουν τα μελανοκύτταρα.
• Οξειδωτικό στρες: Οι μελέτες υποδεικνύουν ότι η υπερβολική παραγωγή ελεύθερων ριζών μπορεί να προκαλέσει βλάβη στα μελανοκύτταρα, οδηγώντας σε απώλεια χρωστικής.
• Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Τραυματισμοί του δέρματος, παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο, σοβαρές λοιμώξεις ή τοξικές ουσίες μπορούν να πυροδοτήσουν ή να επιδεινώσουν τη λεύκη σε άτομα με προδιάθεση.
• Στρες και ορμονικές αλλαγές: Συναισθηματικό ή σωματικό στρες έχει συσχετιστεί με την εμφάνιση ή την επιδείνωση της λεύκης, ενώ ορμονικές μεταβολές (όπως εγκυμοσύνη ή εφηβεία) μπορεί να επηρεάσουν την εξέλιξη της πάθησης.

Συμπτώματα της Λεύκης

Το βασικό σύμπτωμα της λεύκης είναι η εμφάνιση λευκών κηλίδων στο δέρμα. Αυτές οι κηλίδες μπορεί να ποικίλλουν σε μέγεθος και σχήμα, και μπορούν να επηρεάσουν διαφορετικά μέρη του σώματος. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Αλλαγή χρώματος στις τρίχες: Οι τρίχες που βρίσκονται σε προσβεβλημένες περιοχές μπορεί να γίνουν λευκές ή γκρίζες, ιδιαίτερα στο τριχωτό της κεφαλής, στα φρύδια, στις βλεφαρίδες και στη γενειάδα.
• Αποχρωματισμός των βλεννογόνων: Η λεύκη μπορεί να επηρεάσει τους βλεννογόνους του στόματος, των ούλων και των γεννητικών οργάνων, προκαλώντας απώλεια χρωστικής σε αυτές τις περιοχές.
• Ευαισθησία στο ηλιακό φως: Οι περιοχές του δέρματος με λεύκη δεν προστατεύονται από την μελανίνη, γεγονός που τις κάνει πιο στον ήλιο. Έτσι, είναι πιο εύκολο να πάθεις ηλιακό έγκαυμα στις περιοχές αυτές σε σχέση εμτ το υπόλοιπό σου δέρμα
• Απώλεια μελάγχρωσης στον αμφιβληστροειδή: Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να επηρεαστεί το χρώμα του αμφιβληστροειδούς του ματιού, χωρίς όμως να προκαλείται απώλεια όρασης.
• Ανομοιόμορφη εξάπλωση των κηλίδων: Οι λευκές κηλίδες μπορεί να εξαπλώνονται αργά ή γρήγορα, χωρίς προειδοποίηση. Σε μερικούς ασθενείς, η λεύκη παραμένει στάσιμη για χρόνια, ενώ σε άλλους μπορεί να προχωρήσει ταχύτερα.

Λεύκη- Θεραπεία & Αντιμετώπιση

Η λεύκη δεν έχει οριστική θεραπεία, ωστόσο υπάρχουν διάφορες μέθοδοι που μπορούν να βοηθήσουν στην αποκατάσταση της χρωστικής του δέρματος ή στη μείωση της ορατότητας των λευκών κηλίδων. Αυτές διακρίνονται σε:

Τοπικές θεραπείες:

• • • Κορτικοστεροειδή που βοηθούν στην αποκατάσταση της χρωστικής σε πρώιμα στάδια.
    • Αναστολείς καλσινευρίνης, όπως το pimecrolimus και το tacrolimus, που χρησιμοποιούνται σε πιο ευαίσθητες περιοχές όπως το πρόσωπο ή σαν συντήρηση μετά από θεραπεία με κορτικοστεροειδή.
    • Ανάλογα της βιταμίνης D3 που συνήθως χορηγούνται συνδυαστικά με τα τοπικά κορτικοστεροειδή.
    • Aναστολέας JAK, και συγκεκριμένα η καινούργια θεραπεία Ρουλοξιτινίμπη (ruxolitinib), που ενδείκνυται για λεύκη με συμμετοχή του προσώπου σε άτομα άνω των 12 ετών.

Φωτοθεραπεία:

• • • Θεραπεία με UVB στενού φάσματος, η οποία ενισχύει την παραγωγή μελανίνης στο δέρμα.
    • Συνδυασμός UVA με ψωραλένιο (PUVA), το οποίο χορηγείται τοπικά ή από του στόματος. Έχει περισσότερες παρενέργειες από την φωτοθεραπεία με UVB με την ίδια, ίσως και χαμηλότερη αποτελεσματικότητα.

Laser:

• • • Excimer, που εκπέμπει στα 308nm και θεωρείται ότι έχει ίδια αποτελεσματικότητα με τις φωτοθεραπείες και λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες.

Χειρουργικές Μέθοδοι:

Μόνο σε σταθερές βλάβες μικρού μεγέθους, έχουν δοκιμαστεί οι εξής θεραπείες:

• • • Μεταμόσχευση μελανοκυττάρων από άλλες περιοχές του σώματος.
    • Μικρομεταφορά επιδερμίδας για σοβαρές περιπτώσεις.

Καλλυντικές και υποστηρικτικές προσεγγίσεις:

• • • Χρήση καλλυντικών καλυπτικών προϊόντων για την εξομάλυνση του τόνου του δέρματος.
    • Επί μεγάλης προσβολής, κάποιες φορές είναι θεμιτός ο αποχρωματισμός του εναπομείναντος υγειούς δέρματος, για μεγαλύτερη ομοιομορφία. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση κρεμών με υδροκινόνη, μεθοξυφαινόλη ή με χρήση q-switch laser.
    • Ψυχολογική υποστήριξη και συμβουλευτική για την αντιμετώπιση του συναισθηματικού αντίκτυπου της λεύκης.

Η θεραπεία είναι εξατομικευμένη και εξαρτάται από τη σοβαρότητα της πάθησης, την ηλικία του ασθενούς και τις προσωπικές του ανάγκες.

Συχνές ερωτήσεις

Είναι η λεύκη μεταδοτική;

Όχι, η λεύκη δεν είναι μεταδοτική. Δεν μπορεί να μεταδοθεί μέσω επαφής ή άλλων τρόπων.

Ποιοι παράγοντες επιδεινώνουν τη Λεύκη;

Το στρες και οι τραυματισμοί του δέρματος μπορούν να επιδεινώσουν την πάθηση.

Η έκθεση στον ήλιο μπορεί να χειροτερέψει τη λεύκη μου;

Όχι, ο ήλιος δεν επιδεινώνει τη λεύκη. Όμως, επειδή οι περιοχές με λεύκη στερούνται της φυσικής προστασίας με μελανίνη, αυτό έχει ως αποτέλεσμα αφενός να γίνεται πιο εμφανής η διαφορά του χρώματος σε σχέση με το φυσικά μαυρισμένο δέρμα και αφετέρου το πάσχον από λεύκη δέρμα είναι επιρρεπές σε ηλιακό έγκαυμα. Για το λόγο αυτό συστήνεται πάντα η χρήση αντιηλιακού.

Μπορεί η λεύκη να επηρεάσει την υγεία μου;

Η λεύκη είναι μια δερματική διαταραχή που δεν επηρεάζει τη σωματική υγεία, όμως οι αισθητικές της επιπτώσεις μπορεί να επηρεάσουν την ψυχολογία του ατόμου.

Η Λεύκη είναι συχνότερη σε συγκεκριμένες εθνικότητες;

Η Λεύκη μπορεί να επηρεάσει ανθρώπους κάθε φυλής ή εθνικότητας, αν και είναι πιο εμφανής σε άτομα με πιο σκούρο δέρμα.

Ζήστε με αυτοπεποίθηση – Συμβουλευτείτε έναν ειδικό

Η λεύκη είναι μια χρόνια αλλά διαχειρίσιμη δερματική πάθηση. Η έγκαιρη διάγνωση, η σωστή ενημέρωση και η ιατρική παρακολούθηση μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Αν παρατηρήσετε αλλαγές στο δέρμα σας που σας προβληματίζουν, μην διστάσετε να συμβουλευτείτε έναν δερματολόγο.

Για περισσότερες πληροφορίες ή για να προγραμματίσετε ένα ραντεβού, επικοινωνήστε με το δερματολογικό ιατρείο μας στο Αγρίνιο. Είμαστε εδώ για να σας παρέχουμε εξατομικευμένη φροντίδα και υποστήριξη, προσαρμοσμένη στις δικές σας ανάγκες.

Δρ. Βασιλική Παπαγεωργίου, Δερματολόγος–Αφροδισιολόγος, MD, MSc

Πτυχιούχος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Εξωτερική Συνεργάτης Νοσοκομείου “Ανδρέας Συγγρός”

Master of Science Πανεπιστημίου Στρασβούργου

Τ. Ιατρός Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων Lyon

Μετεκπαιδευθείσα στην Παθολογία και Χειρουργική Όνυχος στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία Brugmann και Saint-Pierre Βρυξελλών

Προυσιωτίσσης 27, Αγρίνιο (έναντι γηπέδου Παναιτωλικού). Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2641307215 και 6937119603