menu trigger  menu trigger
2641307215 & 6937119603 Email: doctor@dermapapageorgiou.grΠρουσιωτίσσης 27, Αγρίνιο 30133(έναντι γηπέδου Παναιτωλικού)
trichoptosi_papageorgiou-1200x800.jpg
Δερματολογία

Τριχόπτωση: Πότε πρέπει να ανησυχήσετε

11 Μαρτίου, 2024

«Γιατί χάνω τα μαλλιά μου;», «Πόσες τρίχες είναι φυσιολογικό να χάνω καθημερινά;», «Τα μαλλιά μου έχουν αρχίσει να αραιώνουν», «Πότε θα πρέπει να επισκεφθώ Δερματολόγο;» 

Αυτές είναι μερικές από τις ερωτήσεις που πιθανά κάνετε κάθε φορά που βλέπετε τρίχες στην βούρτσα ή στο σιφώνι της μπανιέρας σας. Πριν όμως απαντήσουμε σε όλα τα ερωτήματα σχετικά με την τριχόπτωση, καλό θα ήταν να γνωρίζουμε την διαδικασία ανάπτυξης της τρίχας. Οι τρίχες λοιπόν αναπτύσσονται σε όλα τα μέρη του ανθρώπινου σώματος, με εξαίρεση τις παλάμες, τα πέλματα, τις πλάγιες επιφάνειες των δακτύλων και τους ημιβλεννογόνους. 

 

Πως αναπτύσσονται οι τρίχες;

Στην εξωτερική στιβάδα του δέρματος βρίσκονται τα τριχοθυλάκια από όπου παράγονται οι τρίχες. Κάθε τριχοθυλάκιο διαθέτει δικό του κύκλο ζωής στον οποίο επιδρούν παράγοντες όπως είναι η ηλικία και η κατάσταση υγείας του ατόμου. Ο κύκλος ζωής του τριχοθυλακίου διακρίνεται σε:

    • Αναγενής φάση: αποτελεί την ενεργή και πιο παρατεταμένη φάση ανάπτυξης καθώς διαρκεί από δύο έως έξι χρόνια.
    • Καταγενής φάση: Αυτή η φάση αναφέρεται στην περίοδο κατά την οποία γίνεται η αναδόμηση της τρίχας. Για περίπου τέσσερις έως έξι εβδομάδες, τα κύτταρα της ρίζας της τρίχας προσωρινά σταματούν την ανάπτυξη των μαλλιών.
    • Τελογενής φάση: αποτελεί την φάση ανάπαυλας και διαρκεί περίπου δύο έως τρεις μήνες. Στο τέλος της συγκεκριμένης φάσης η τρίχα πέφτει και αναπληρώνεται από μια νέα, ξεκινώντας και πάλι από την αρχή ο κύκλος ζωής.

Στο τριχωτό της κεφαλής, οι τρίχες βρίσκονται σε διαφορετικό στάδιο ανάπτυξης καθώς σχεδόν το 90% βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης (αναγενής), ενώ το υπόλοιπο 10% σε φάση ανάπαυσης (τελογενής). Ο ρυθμός ανάπτυξης της τρίχας υπολογίζεται περίπου σε 15 cm/έτος, ενώ όσο γερνά το άτομο ο ρυθμός επιβραδύνεται.

Η τριχόπτωση ουσιαστικά είναι το αποτέλεσμα της διαταραχής του κύκλου ζωής της τρίχας, δηλαδή όταν περισσότερα τριχοθυλάκια περάσουν αιφνιδίως από την αναγενή στην τελογενή φάση, με αποτέλεσμα κλινικά να παρατηρούμε τριχόπτωση.

 

Τριχόπτωση – από τι επηρεάζεται ο κύκλος ζωής της τρίχας;

Ο κύκλος ζωής της τρίχας επηρεάζεται από παράγοντες όπως:

    • Γενική υγεία
    • ψυχική σφαίρα
    • Ορμονικές διαταραχές (θυροξίνη, ανδρογόνα, οιστρογόνα, κορτιζόνη, αυξητική ορμόνη)
    • Διατροφή (πρωτεΐνες, λιπαρά οξέα, βιταμίνες, μέταλλα, αμινοξέα)
    • Κλίμα και Εποχές
    • Ηλικία και Φύλο
    • Τεχνικές και προϊόντα περιποίησης
    • κληρονομικότητα
    • Αυτοάνοσα νοσήματα (Θυλακικός Λειχήνας, Ερυθηματώδης Λύκος)
    • Λοιμώξεις
    • λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων (πχ Ρετινοειδή, μεθοτρεξάτη, χημειοθεραπεία)

 

Τι είναι η τριχόπτωση και τι αλωπεκία;

Με τον όρο αλωπεκία περιγράφεται η ασθένεια κατά την οποία παρατηρείται δια γυμνού οφθαλμού μείωση της πυκνότητας των μαλλιών. Η συνεχής και μη αντιρροπούμενη, λοιπόν, τριχόπτωση μπορεί να οδηγήσει σε αραίωση, δηλαδή, αλωπεκία. Διακρίνεται σε τοπική ή διάχυτη, ανάλογα της έκτασης που προσβάλλει το τριχωτό και σε ουλωτική ή μη ουλωτική, ανάλογα με την επίδραση στο τριχοθυλάκιο να συνεχίσει την παραγωγή τρίχας. Ανεξαρτήτως αιτιολογίας, η αλωπεκία επιδρά αρνητικά στην ποιότητα ζωής, την αυτοεκτίμηση και την ψυχολογία  του ατόμου. Για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό, η διάγνωση και θεραπεία να γίνονται έγκαιρα.

Βλέπω τρίχες στην χτένα, να ανησυχήσω;

Η απάντηση είναι Όχι! Δεν χρειάζεται να ανησυχείτε κάθε φορά που παρατηρείτε τρίχες στην χτένα σας, καθώς είναι μέρος της φυσιολογικής διαδικασίας της τριχόπτωσης. Θα πρέπει να γνωρίζετε πως το τριχωτό της κεφαλής ενός ενήλικα διαθέτει περίπου 100.000-150.000 τρίχες, οπότε είναι φυσιολογικό να χάνονται περίπου 50-100 τρίχες ανά ημέρα. Ο αριθμός αυξάνεται ακόμη περισσότερο κατά τη διάρκεια του λουσίματος, όπου μπορεί να φτάσει έως και τις 250 τρίχες.

 

Τριχόπτωση – ποια είναι τα συμπτώματα;

Τα συμπτώματα της τριχόπτωσης εμφανίζονται ποικιλοτρόπως και διαφέρουν ανάλογα με το φύλο. Εάν είστε άνδρας είναι πολύ πιθανό να παρατηρήσετε μια από τις εξής καταστάσεις:

    • Λέπτυνση της τρίχας
    • Ορατή υποχώρηση της πρόσθιας μετωπιαίας γραμμής του τριχωτού (hairline) που γίνεται εντονότερη χρόνο με τον χρόνο.
    • Πλήρη απώλεια τριχών με αποτέλεσμα τον σχηματισμό «φαλάκρας».

Αντίθετα στις γυναίκες το βασικό σύμπτωμα της τριχόπτωσης περιλαμβάνει:

    • γενική αραίωση
    • αποδυνάμωση της τρίχας

Στα παιδιά και σε νεαρούς ενήλικες, η τριχόπτωση μπορεί να εκδηλωθεί με απώλεια μεγάλης μάζας μαλλιών ή με καθολική απώλεια τριχών σε όλο το σώμα.

Ενώ τα συμπτώματα της τριχόπτωσης εμφανίζονται σταδιακά, σε πολλές περιπτώσεις εκδηλώνονται αιφνίδια και περιλαμβάνουν:

    • Εμφάνιση ενός αραιού σημείου στο τριχωτό της κεφαλής (εντός 1-2 ημερών)
    • Σημαντική απώλεια μαλλιών (τούφες) κατά το χτένισμα.
    • Απώλεια μεγάλης ποσότητας μαλλιών

 

Είναι πιθανό να εμφανιστεί τριχόπτωση και σε άλλα μέρη του σώματος;

Η απάντηση είναι ναι! Σε ορισμένες παθήσεις, όπως είναι η γυροειδής αλωπεκία, παρατηρείται τριχόπτωση και σε άλλα σημεία του σώματος. Αυτά είναι:

    • Τα φρύδια
    • Οι βλεφαρίδες
    • Η γενειάδα
    • Οι τρίχες της μύτης
    • Οι τρίχες στην περιοχή του εφηβαίου

Μικρό ποσοστό ανθρώπων που πάσχουν από γυροειδή αλωπεκία χάνουν όλες τις τρίχες από το σώμα τους. Στην περίπτωση αυτή, η ασθένεια ονομάζεται καθολική αλωπεκία.

 

Τριχόπτωση-ανάλυση των σημαντικότερων αιτιών

Για την καλύτερη κατανόηση της τριχόπτωσης, αναλύονται μερικές αιτίες, ενώ ταυτόχρονα δίνεται απάντηση για την πιθανότητα εκ νέου ανάπτυξης της τρίχας ανά περίπτωση.

 

Ανδρογενετική αλωπεκία

Η ανδρογενετική αλωπεκία, εμφανίζεται και στα δυο φύλα και αποτελεί την πιο κοινή αιτία τριχόπτωσης παγκοσμίως. Στις γυναίκες, η πρώτη ένδειξη, είναι συνήθως η γενικευμένη αραίωση με διατήρηση της μετωπιαίας γραμμής. Στην περίπτωση των ανδρών, πρώιμο σημάδι συχνά αποτελεί η υποχώρηση της μετωπιαίας γραμμής των μαλλιών ή ένα κενό σημείο στην κορυφή του κεφαλιού.

Η κύρια αιτία της ανδρογενετικής αλωπεκίας είναι ορμονολογική. Φαίνεται πώς ένα παράγωγο της τεστοστερόνης, η διϋδροτεστοστερόνη (DHT) μπορεί να επιδράσει αρνητικά σε γενετικά προδιαθετιμένα τριχοθυλάκια, προκαλώντας την «εξάντλησή» της παραγωγής τρίχας. Έτσι, τα τριχοθυλάκια αυτά, παράγουν όλο και πιο ασθενή τρίχα  μέχρι που τελικά δεν παράγουν καθόλου. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι τα επίπεδα των ορμονών είναι φυσιολογικά στα άτομα με ανδρογενετική αλωπεκία.

Στην ανδρογενετική αλωπεκία, η κληρονομικότητα παίζει σημαντικό ρόλο. Έτσι, γονίδια που έχουν κληρονομηθεί από τους γονείς, προκαλούν συρρίκνωση των τριχοθυλακίων με αποτέλεσμα την αδυναμία να αναπτυχθεί η τρίχα. Σε πολλές περιπτώσεις η συρρίκνωση μπορεί να ξεκινήσει ήδη από την εφηβεία αν και συνήθως ξεκινά αργότερα στη ενήλικη ζωή.

Η ηλικία παίζει επίσης σημαντικό ρόλο. Με την πάροδο του χρόνου, οι περισσότεροι άνθρωποι παρατηρούν κάποια απώλεια μαλλιών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι μετά από κάποια ηλικία, τα τριχοθυλάκια σταματούν να αναπτύσσουν τρίχες, γεγονός που προκαλεί την αραίωση των μαλλιών στο τριχωτό της κεφαλής μας. Υπολογίζεται ότι το 50% των ανδρών παρουσιάζει ανδρογενετική αλωπεκία στην ηλικία των 40 ετών και το 80% στην ηλικία των 70 ετών.

Είναι δυνατή η εκ νέου ανάπτυξη; Ναι, η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει να σταματήσει ή να επιβραδυνθεί η τριχόπτωση. Μπορεί επίσης να βοηθήσει στην αναγέννηση των μαλλιών. Όσο νωρίτερα ξεκινήσει η θεραπεία, τόσο καλύτερα λειτουργεί. Χωρίς θεραπεία, θα συνεχίσετε να χάνετε μαλλιά σας.

 

Γυροειδής αλωπεκία

Η γυροειδής αλωπεκία είναι μια ασθένεια που αναπτύσσεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος επιτίθεται στα τριχοθυλάκια προκαλώντας τριχόπτωση από οποιοδήποτε σημείο του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του τριχωτού της κεφαλής, της μύτης, των αυτιών τις βλεφαρίδες ή τα φρύδια.

Είναι δυνατή η εκ νέου ανάπτυξη; Η απάντηση είναι ναι. Εάν τα μαλλιά σας αποτυγχάνουν να αναγεννηθούν ξανά μόνα τους, η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση της αναγέννησης.

 

Τοκετός, ασθένεια ή άλλοι στρεσογόνοι παράγοντες

Λίγους μήνες μετά τον τοκετό, την ανάρρωση από μια ασθένεια ή επέμβαση, μπορεί να παρατηρήσετε περισσότερες τρίχες από το συνηθισμένο στη βούρτσα ή στο μαξιλάρι σας.  Επίσης είναι πιθανό να συμβεί μετά από μια αγχωτική περίοδο στη ζωή σας, όπως ένα διαζύγιο ή την απώλεια ενός αγαπημένου σας προσώπου.

Είναι δυνατή η εκ νέου ανάπτυξη; Η μείωση του στρες, θα επιτρέψει στο σώμα σας να προσαρμοστεί ξανά και η τριχόπτωση θα σταματήσει. Οι περισσότεροι άνθρωποι αποκτούν και πάλι την κανονική τους πληρότητα μέσα χρονικό διάστημα 6 έως 9 μηνών.

 

Τριχόπτωση εξ έλξης

Εάν έχετε συχνά τα μαλλιά σας σφιχτά τραβηγμένα προς τα πίσω, το συνεχές τράβηγμα μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη απώλεια μαλλιών. 

Είναι δυνατή η εκ νέου ανάπτυξη;  Όχι. Μπορείτε να αποτρέψετε την τριχόπτωση κάνοντας κάποιες αλλαγές στο στυλ χτενίσματος.

 

Ορμονικές διαταραχές

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) αλλά και η διακοπή ορισμένων τύπων αντισυλληπτικών χαπιών μπορεί να προκαλέσει προσωρινή ορμονική ανισορροπία με αποτέλεσμα την εμφάνιση τριχόπτωσης.

Είναι δυνατή η εκ νέου ανάπτυξη; Η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει.

 

Λοίμωξη του τριχωτού της κεφαλής

Πιο σύνηθες σε μικρά παιδιά, μύκητες που ονομάζονται δερματόφυτα, μπορεί να προκαλέσουν τοπική απώλεια μαλλιών και απολέπιση.

Είναι δυνατή η εκ νέου ανάπτυξη; Συνήθως ναι! Μόλις η μόλυνση εξαφανιστεί, τα μαλλιά τείνουν να μεγαλώνουν. Σπάνια, η λοίμωξη είναι τόσο σοβαρή που μπορεί να οδηγήσει σε ουλωτική αλωπεκία, με αποτέλεσμα να μην αναπτυχθούν νέες τρίχες.

 

Λήψη φαρμάκων

Μια πιθανή παρενέργεια ορισμένων φαρμάκων είναι η τριχόπτωση. Συνηθέστερα είναι τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα, αλλά όχι μόνο! Εάν πιστεύετε ότι ένα φάρμακο σας προκαλεί τριχόπτωση, ρωτήστε τον ιατρό σας. Είναι σημαντικό να μην σταματήσετε την λήψη του φαρμάκου πριν συμβουλευτείτε τον ιατρό σας. Η απότομη διακοπή ορισμένων φαρμάκων μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας.

Είναι δυνατή η εκ νέου ανάπτυξη; Η απάντηση είναι ναι!

 

Τριχοτιλλομανία

Μερικοί άνθρωποι τραβούν τα μαλλιά τους, συχνά για να ανακουφίσουν το άγχος. Μπορεί να αγνοούν ότι τραβούν τα μαλλιά τους. 

Είναι δυνατή η εκ νέου ανάπτυξη; Εάν δεν έχετε καταστρέψει τους θύλακες των τριχών, ναι. Για να αναπτυχθούν ξανά τα μαλλιά σας, πρέπει να σταματήσετε να τα τραβάτε.

 

Ουλωτική αλωπεκία

Αυτή η κατάσταση αναπτύσσεται όταν η φλεγμονή καταστρέφει τους θύλακες των τριχών. Μόλις καταστραφεί, ένας θύλακας της τρίχας δεν μπορεί να αναπτύξει τρίχες. Παθήσεις όπως ο δισκοειδής λύκος, ο θυλακικός λειχήνας αλλά και καταστάσεις όπου το δέρμα τραυματίζεται βαθιά (π.χ. έγκαυμα, ουλή) προκαλούν ουλωτική αλωπεκία.

Είναι δυνατή η εκ νέου ανάπτυξη; Μόλις καταστραφεί ένας θύλακας της τρίχας, δεν μπορεί να ξαναβγάλει τρίχα. Η έγκαιρη αντιμετώπιση αυτής της πάθησης μπορεί να αποτρέψει την περαιτέρω τριχόπτωση.

 

Υποθυρεοειδισμός

Εάν έχετε πρόβλημα με τον θυρεοειδή σας, μπορεί να δείτε αραιά και λεπτά μαλλιά. 

Είναι δυνατή η εκ νέου ανάπτυξη; Ναι, η θεραπεία της νόσου του θυρεοειδούς μπορεί να αναστρέψει την τριχόπτωση.

 

Τριχόπτωση-διάγνωση και θεραπεία

Η αποτελεσματική θεραπεία για την τριχόπτωση ξεκινά με την εύρεση της αιτίας. Εάν παρατηρείται τριχόπτωση πέραν της φυσιολογικής, επισκεφτείτε έναν δερματολόγο.

Πέρα από την γενική δερματολογική εξέταση και τη λήψη ιατρικού ιστορικού, ο δερματολόγος σας μπορεί να κάνει επιπλέον:

    • Τεστ έλξης. Ο δερματολόγος σας θα τραβήξει με τα δάχτυλά του μερικές τούφες από τα μαλλιά σας. Υπό κανονικές συνθήκες, μία με δύο τρίχες μόνο μπορούν αν αποσπαστούν.
    • Φωτογραφίες. Με τη λήψη φωτογραφιών, ο δερματολόγος σας, όπως και εσείς, μπορεί να επιτηρεί την εξέλιξη της τριχόπτωσης και την αποτελεσματικότητα της θεραπείας. 
    • Εργαστηριακός έλεγχος. Ο δερματολόγος σας μπορεί να χρειαστεί να ελέγξει μέσω αιματολογικών εξετάσεων τα επίπεδα διαφόρων βιταμινών, ορμονών και άλλων δεικτών όπως ο αιματοκρίτης. Επίσης, σε υποψία μυκητίασης, μπορεί να χρειασθεί να γίνει λήψη τριχών για καλλιέργεια. 
    • Βιοψία. Επί υποψίας ουλωτικής αλωπεκίας, είναι πιθανή η λήψη βιοψίας από το τριχωτό της κεφαλής. Αυτή γίνεται εύκολα και γρήγορα με τοπική αναισθησία.
    • Τριχοριζόγραμμα. Πρόκειται για εξειδικευμένη εξέταση της τρίχας που γίνεται σε εξειδικευμένα κέντρα. Γίνεται λήψη μερικών τριχών από τη ρίζα τους (μέσω απλού τραβήγματος από το τριχωτό) από διάφορα σημεία της κεφαλής και έπειτα ακολουθεί μικροσκοπική εξέταση τόσο της ρίζας όσο και του στελέχους της τρίχας.

 

Πότε συνιστούν οι δερματολόγοι θεραπεία για την τριχόπτωση;

Ανάλογα με τη διάγνωση, ο δερματολόγος σας θα προτείνει και ανάλογη θεραπεία. Αυτή μπορεί να περιλαμβάνει:

    • Τοπικά σκευάσματα (λοσιόν), όπως η Μινοξιδίλη ή Κορτικοστεροειδή
    • Τοπικές Ενέσεις κορτικοστεροειδών
    • Πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια (PRP)
    • Φάρμακα από του στόματος, όπως η φιναστερίδη, η σπιρονολακτόνη, η κορτιζόνη
    • Βιταμίνες, μέταλλα και άλλα συμπληρώματα
    • Χειρουργική αποκατάσταση (μεταμόσχευση μαλλιών)

 

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι:

    • Δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί κάθε τύπος τριχόπτωσης, αλλά ένας δερματολόγος μπορεί να είναι σε θέση να αποτρέψει περαιτέρω τριχόπτωση.
    • Μπορεί να χρειαστούν μήνες έως ότου δείτε αποτελέσματα από τη θεραπεία.
    • Καμία θεραπεία δεν λειτουργεί για όλους, ακόμη και σε άτομα με τον ίδιο τύπο τριχόπτωσης.
    • Μερικές φορές η τριχόπτωση είναι επίμονη και απαιτεί να δοκιμάσετε διαφορετικές θεραπείες πριν βρείτε μια που να λειτουργεί.

 

Αν ανησυχείτε για την τριχόπτωση και αναζητάτε εξειδικευμένη δερματολογική φροντίδα, στο δερματολογικό ιατρείο μας στο Αγρίνιο, μπορούμε να αξιολογήσουμε την κατάσταση των μαλλιών σας και να βρούμε την καλύτερη για εσάς θεραπεία. Κλείστε το ραντεβού σας σήμερα και χαρίστε στα μαλλιά σας τη φροντίδα που τους αξίζει.

 

 

Δρ. Βασιλική Παπαγεωργίου, Δερματολόγος–Αφροδισιολόγος, MD, MSc

Πτυχιούχος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Εξωτερική Συνεργάτης Νοσοκομείου “Ανδρέας Συγγρός”

Master of Science Πανεπιστημίου Στρασβούργου

Τ. Ιατρός Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων Lyon

Μετεκπαιδευθείσα στην Παθολογία και Χειρουργική Όνυχος στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία Brugmann και Saint-Pierre Βρυξελλών

Προυσιωτίσσης 27, Αγρίνιο (έναντι γηπέδου Παναιτωλικού). Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2641307215 και 6937119603

erpis-zostir_papageorgiou-vasiliki-1.jpg
Δερματολογία

Έρπης ζωστήρας: Συμπτώματα, Θεραπεία και Πρόληψη

11 Φεβρουαρίου, 2024

Έρπης Ζωστήρας: η Δερματολόγος στο Αγρίνιο Βασιλική Παπαγεωργίου εξηγεί τα αίτια, τα συμπτώματα και την θεραπεία

Ξαφνικός – οξύς πόνος, αίσθηση καψίματος και ένα χαρακτηριστικό εξάνθημα που εμφανίζεται απρόσμενα; Αν αυτά τα συμπτώματα σας φαίνονται γνώριμα, τότε ίσως έχετε έρθει αντιμέτωποι με τον έρπητα ζωστήρα. Ο έρπης ζωστήρ ή έρπητας ζωστήρας είναι μια επώδυνη ιογενής λοίμωξη που προσβάλλει κυρίως άτομα μέσης και τρίτης ηλικίας.  Εκδηλώνεται ξαφνικά με χαρακτηριστικό εξάνθημα και έντονο πόνο, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Σε πολλές περιπτώσεις, τα συμπτώματα μπορεί να επιμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ η μετα-ερπητική νευραλγία αποτελεί μια πιθανή μακροχρόνια επιπλοκή. Τι προκαλεί όμως τον έρπη ζωστήρ; Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου και κυρίως πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί εγκαίρως; Συνεχίστε την ανάγνωση για να μάθετε όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τον έρπητα ζωστήρα.

 

Έρπης Ζωστήρας- Που οφείλεται;

Ο έρπης ζωστήρ είναι μια ιογενής νόσος η οποία προκαλείται από τον ιό της ανεμευλογιάς (varicella zoster virus – VZV). Αποτελεί ουσιαστικά αναζωπύρωση του ιού της ανεμευλογιάς που προσβάλει συνήθως παιδιά και εφήβους. Μετά την αρχική λοίμωξη, ο ιός της ανεμευλογιάς βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση παραμένοντας αδρανής, ενώ σε άλλα άτομα επανεργοποιείται προκαλώντας έρπητα ζωστήρα.  

 

Ποιοι κινδυνεύουν;

Το 95% του πληθυσμού στον δυτικό κόσμο έχει προσβληθεί από τον ιό ενώ περίπου στο 10-20% των περιπτώσεων ο ιός θα αναζωπυρωθεί και θα εκδηλωθεί ως έρπητας ζωστήρας. Σύμφωνα με στοιχεία ερευνών στις Η.Π.Α. ένα στα τρία άτομα με ιστορικό ανεμευλογιάς, θα εκδηλώσουν έρπητα ζωστήρα κατά την διάρκεια της ζωής τους. Η νόσος προσβάλει συχνότερα άτομα ηλικίας άνω των 50ετών. Η πλειοψηφία των ατόμων βιώνουν μόνο ένα επεισόδιο της νόσου, αν και είναι πιθανό να εμφανισθεί περισσότερο από μια φορά αλλά όχι στο ίδιο σημείο.

 

Πού εντοπίζεται και πως περιγράφεται η βλάβη;

Εκδηλώνεται με ένα επώδυνο φυσαλιδώδες εξάνθημα το οποίο συνήθως  εντοπίζεται κατά γραμμές. Είναι σύνηθες να εμφανίζεται μόνο στη μία πλευρά του προσώπου ή του σώματος. Οι συνηθέστερες περιοχές όπου εντοπίζεται είναι:

  • ο θώρακας
  • η  οσφύς
  • το κεφάλι

 

Έρπης Ζωστήρας- Ποια είναι τα συμπτώματα;

Τα πιο κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

  • Αίσθημα καύσου, ευαισθησία του δέρματος, «μυρμήγκιασμα» και πόνο στην περιοχή του εξανθήματος. Ο πόνος μπορεί να εμφανιστεί πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά το εξάνθημα.
  • Κνησμό στην περιοχή του εξανθήματος
  • Εμφάνιση εξανθήματος, συνήθως 1 έως 5 ημέρες μετά τα προαναφερθέντα συμπτώματα.
  • Αρχικά εντοπίζεται ως μικρού μεγέθους κόκκινα σημάδια, που μετατρέπονται σε φυσαλίδες.
  • Οι φυσαλίδες συνήθως σχηματίζουν κρούστα σε 7 με 10 ημέρες και καθαρίζουν σε 2 με 4 εβδομάδες.

 

Άλλα πρώιμα συμπτώματα μπορεί να είναι:

  • Στομαχικές ενοχλήσεις
  • Αδιαθεσία/καταβολή
  • Πυρετό ή/και ρίγη
  • Κεφαλαλγία

 

Πόσο διαρκούν τα συμπτώματα;

Η διάρκεια των συμπτωμάτων δεν ξεπερνά τις 3-5 εβδομάδες. Ωστόσο, ακόμη και μετά  την εξαφάνιση του εξανθήματος, είναι πιθανό ο πόνος να παραμείνει για σημαντικό χρονικό διάστημα που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να διαρκέσει και για χρόνια.

 

Έρπης ζωστήρας- επιπλοκές

Η επιπλοκή που αναφέρεται πιο συχνά είναι η μεθερπητική νευραλγία, δηλαδή ένας πόνος που παραμένει ακόμη και μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα (μήνες ή και χρόνια) από την υποχώρηση του εξανθήματος. O πόνος μπορεί να είναι συνεχής ή να έρχεται κατά κύματα και οι ασθενείς που τον βιώνουν περιγράφουν ότι νιώθουν στην περιοχή όπου υπήρχε το εξάνθημα του έρπητα, ένα αίσθημα καύσου, νυγμού ή σαν να τους διαπερνά ηλεκτρικό ρεύμα. Εμφανίζεται στο 10-20% των ατόμων που εμφανίζουν έρπητα ζωστήρα. Εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα άνω των 50 ετών ή που παρουσιάζουν εξαρχής σοβαρό εξάνθημα ή/και έντονο πόνο ως εκδήλωση του έρπητα ζωστήρα. Η έγκαιρη θεραπεία (εντός 72 ωρών από το εξάνθημα) μπορεί να μειώσει την πιθανότητα να εμφανίσετε μεθερπητική νευραλγία.

Η θεραπεία για την μεθερπητική νευραλγία περιλαμβάνει αναλγητικά (παρακεταμόλη, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, οπιοειδή), κορτικοστεροειδή και αντικαταθλιπτικά. Επιπλέον, πιθανές επιπλοκές είναι η βακτηριακή επιμόλυνση, η μηνιγγοεγκεφαλίτιδα, η πνευμονίτιδα, προβλήματα ακοής, κ.α. Τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν κάποια επιπλοκή.

 

Μεταδίδεται ο έρπης ζωστήρας;

Ο ιός μπορεί πράγματι να μεταδοθεί με άμεση επαφή με το εξάνθημα. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι τα άτομα που έχουν έρπη ζωστήρα μεταδίδουν τον ιό της ανεμευλογιάς. Επομένως άτομα που δεν είχαν «περάσει» ανεμευλογιά είναι επιρρεπή να «κολλήσουν» και να εκδηλώσουν ανεμευλογιά. Αργότερα στη ζωή τους, εφόσον ο ιός ενεργοποιηθεί, τότε θα εκδηλώσουν έρπη ζωστήρα. Βέβαια, ένα πολύ μικρό ποσοστό αυτών των ατόμων πράγματι θα κολλήσουν, δεδομένου ότι ο έρπης ζωστήρας θεωρείται νόσος μειωμένης μεταδοτικότητας.

 

Αποφυγή της μετάδοσης

Οι εκκρίσεις από τις δερματικές βλάβες (φυσαλίδες) είναι μολυσματικές. Για την αποτροπή  της διάδοση του έρπητα ζωστήρα σε άλλα άτομα:

  • Καλύψτε το εξάνθημα
  • Αποφύγετε να αγγίζετε ή να ξύνετε το εξάνθημα
  • Πλένετε συχνά τα χέρια σας για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα

Αποφύγετε την επαφή έως ότου το εξάνθημά εξαφανιστεί με άτομα όπως:

  • Εγκύους που δεν έχουν εμβολιαστεί
  • Παιδιά κάτω του 1 έτους (που δεν έχουν εμβολιαστεί ακόμα με το εμβόλιο κατά της ανεμευλογιάς)
  • Ανοσοκατεσταλμένα άτομα.

 

Έρπης ζωστήρας- Θεραπεία

Η θεραπεία του έρπητα ζωστήρα έγκειται στη χορήγηση αντιικής αγωγής, ιδανικά εντός 72 ωρών από την εμφάνιση των δερματικών βλαβών. Για το λόγο αυτό, είναι σημαντική η εξέταση από Δερματολόγο.

Η έγκαιρη θεραπεία φαίνεται να μειώνει τη σοβαρότητα και τη διάρκεια των συμπτωμάτων αλλά και την πιθανότητα εμφάνισης μεθερπητικής νευραλγίας. Η θεραπεία διαρκεί συνήθως 7 ημέρες. Είναι σημαντικό να μείνετε στο σπίτι και να ξεκουραστείτε καθώς έτσι προλαμβάνεται και την μεθερπητική νευραλγία.

  • Για τον πυρετό: εάν υπάρχει, μείνετε στο κρεβάτι και πάρετε αντιπυρετικά σύμφωνα με τις οδηγίες.
  • Για τον πόνο: εάν υπάρχει, πάρετε αναλγητικά. Ξεκινήστε με παρακεταμόλη και εφόσον δεν σας καλύπτει μιλήστε με το γιατρό σας ώστε να σας χορηγήσει πιο ισχυρά αναλγητικά όπως μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη ή οπιοειδή.
  • Για το εξάνθημα: κρατήστε την περιοχή καθαρή. Μη φοβάστε να πέσει νερό και σαπούνι στην περιοχή, αλλά οπωσδήποτε μην τρίψετε με τα χέρια ή το σφουγγάρι. Στεγνώστε την περιοχή ταμποναριστά. Συχνά προτείνεται ή χρήση αντιβιοτικής κρέμας για τον κίνδυνο επιμολυνσεων.
  • Για τον κνησμός: εάν υπάρχει, μπορείτε να πάρετε κάποιο αντιισταμινικό δισκίο.

 

Κάνω και επιχείλιο έρπητα…έχει σχέση;

Η απάντηση είναι Όχι! Ο επιχείλιος έρπης οφείλεται σε άλλον ιό, τον ιό του απλού έρπητα ενώ ο έρπης ζωστήρας οφείλεται στον ιό της ανεμευλογιάς.

 

Έρπης ζωστήρας-πρόληψη και εμβολιασμός 

Στην Ελλάδα κυκλοφορούν 2 εμβόλια, το Zostavax  (με ζώντα εξασθενημένο ιό) και το Shingrix (αδρανοποιημένο ανασυνδυασμένο εμβόλιο). Το Zostavax μπορεί να χορηγηθεί σε ανοσοεπαρκή άτομα άνω των 50 ετών, σε εφάπαξ δόση, ενώ δεν επιτρέπεται η χρήση του σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα. Το Shingrix έχει έγκριση για όλα τα άτομα άνω των 50 ετών και για τους ανοσοκατεσταλμένους ενήλικες ≥ 18 ετών, σε 2 δόσεις.

Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων, για τα άτομα άνω των 50 ετών προτιμάται το ανασυνδυασμένο εμβόλιο ενώ για τους ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς επιλέγεται μόνο το ανασυνδυασμένο εμβόλιο. Το εμβόλιο είναι αποτελεσματικό στην πρόληψη της εμφάνισης τόσο του έρπη ζωστήρα όσο και της μεθερπητικής νευραλγίας. Φαίνεται ότι το αδρανοποιημένο ανασυνδυασμένο εμβόλιο υπερέχει σε αποτελεσματικότητα σε σχέση με το ζων εμβόλιο του έρπητα.

Ο εμβολιασμός φαίνεται επίσης ότι προστατεύει από τον αυξημένο κίνδυνο που έχουν τα ηλικιωμένα άτομα που εμφανίζουν έρπη ζωστήρα, να παρουσιάσουν και εγκεφαλικό επεισόδιο. Τα άτομα που έχουν ήδη νοσήσει από έρπη ζωστήρα, μπορούν να εμβολιαστούν 12 μήνες μετά. Επίσης, τα άτομα που έχουν ήδη εμβολιαστεί με το Zostavax (ζων εμβόλιο), μπορούν να εμβολιαστούν και με το Shingrix (ανασυνδυασμένο εμβόλιο) μετά από 12 μήνες.

 

Να εμβολιαστώ για την ανεμευλογιά;

Στην Ελλάδα, από το 2005, στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών περιλαμβάνεται και ο εμβολιασμός έναντι της ανεμευλογιάς από την ηλικία των 12 μηνών (2 δόσεις).

 

 Κύρια σημεία

  • Ο έρπης ζωστήρας εκδηλώνεται με κόκκινο εξάνθημα με φυσαλίδες στη μία πλευρά του σώματος, συνήθως με πόνο.
  • Είναι πιο συχνός σε άτομα άνω των 50 ετών.
  • Η πιο συχνή επιπλοκή είναι η μεθερπητική νευραλγία.
  • Αντιμετωπίζεται με αντιιϊκή αγωγή και αναλγητικά.
  • Προλαμβάνεται με εμβολιασμό.

 

Μην αφήνετε τον έρπητα ζωστήρα να επηρεάσει την ποιότητα ζωής σας. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μπορούν να μειώσουν τον πόνο και να αποτρέψουν τις επιπλοκές. Αν έχετε συμπτώματα, επικοινωνήστε με το δερματολογικό ιατρείο μας στο Αγρίνιο και κλείστε ραντεβού με τη δερματολόγο για μια εξατομικευμένη εξέταση.

 

Δρ. Βασιλική Παπαγεωργίου, Δερματολόγος–Αφροδισιολόγος, MD, MSc

Πτυχιούχος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Εξωτερική Συνεργάτης Νοσοκομείου “Ανδρέας Συγγρός”

Master of Science Πανεπιστημίου Στρασβούργου

Τ. Ιατρός Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων Lyon

Μετεκπαιδευθείσα στην Παθολογία και Χειρουργική Όνυχος στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία Brugmann και Saint-Pierre Βρυξελλών

Προυσιωτίσσης 27, Αγρίνιο (έναντι γηπέδου Παναιτωλικού). Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2641307215 και 6937119603

papageorgiou-vasiliki-akmi-1200x800.jpg
Δερματολογία

Ακμή: όλα όσα θα πρέπει να γνωρίζετε

6 Ιανουαρίου, 2024

Τι είναι η ακμή, ποια τα αίτια και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά-Η δερματολόγος στο Αγρίνιο Βασιλική Παπαγεωργίου εξηγεί

Η ακμή είναι ένα από τα πιο κοινά δερματολογικά ζητήματα που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Είτε βρίσκεστε στην εφηβεία είτε στην ενήλικη ζωή, η ακμή μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την αυτοπεποίθηση και την ποιότητα ζωής σας. Είτε προσπαθείτε να προλάβετε την εμφάνιση ακμής, είτε να διαχειριστείτε μια ήδη υπάρχουσα κατάσταση, αυτό το άρθρο είναι η απόλυτη πηγή πληροφόρησης που χρειάζεστε. Εδώ θα βρείτε απαντήσεις στις πιο συχνές ερωτήσεις σχετικά με την ακμή και πρακτικές λύσεις για να αποκτήσετε και πάλι ένα καθαρό και υγιές δέρμα. Αναλύοντας τα βαθύτερα αίτια της ακμής, θα δούμε πώς οι ορμονικές αλλαγές, η διατροφή και οι κακές συνήθειες περιποίησης του δέρματος μπορούν να συμβάλουν στην εμφάνιση της. Παράλληλα, θα δώσουμε πρακτικές συμβουλές για την καθημερινή φροντίδα του δέρματος, καθώς και πληροφορίες για τις πιο σύγχρονες και αποτελεσματικές θεραπείες, όπως τα φαρμακευτικά προϊόντα και οι δερματολογικές επεμβάσεις.

 

Τι είναι η ακμή;

Ο ιατρικός όρος για την ακμή είναι acne vulgaris (κοινή ακμή). Η ακμή είναι μια κοινή δερματική πάθηση που αφορά τη χρόνια φλεγμονή στην τριχοσμηγματογόνο μονάδα. Εμφανίζεται με τη δημιουργία κλειστών και ανοιχτών φαγεσώρων (τα λευκά και μαύρα στίγματα), καθώς και πιο φλεγμονώδεις βλάβες όπως είναι τα σπυράκια με πύον (φλυκταινίδια), τα οποία μερικές φορές μπορεί να είναι επώδυνα και πιο βαθιά στο δέρμα σας (κύστεις).

 

Επιδημιολογία

Η ακμή αποτελεί μία από τις πιο κοινές δερματολογικές παθήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο, επηρεάζοντας ανθρώπους όλων των ηλικιών, αν και ιδιαίτερα εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Εκτιμάται ότι περίπου το 85% των ατόμων ηλικίας 12-24 ετών αντιμετωπίζουν κάποια μορφή ακμής. Ωστόσο, η ακμή μπορεί να εμφανιστεί και σε ενήλικες, με ένα ποσοστό που φτάνει το 40% ανάμεσα στις ηλικίες 20-40 ετών.

 

Ποιοι είναι οι τύποι ακμής;

Υπάρχουν διάφοροι τύποι, μεταξύ των οποίων:

  • Οζοκυστική ακμή: Η κυστική ακμή προκαλεί βαθιά, γεμάτα πύον σπυράκια (κύστεις) και οζίδια. Αυτά μπορεί να προκαλέσουν ουλές.
  • Κεραυνοβόλος ακμή: πρόκειται για μια σοβαρή μορφή ακμής που εμφανίζεται με πολλές κύστεις στο πρόσωπο και το σώμα, αιμορραγικές κρούστες και συστηματικά συμπτώματα όπως αδιαθεσία και πυρετό.
  • Ακμή συσχετιζόμενη με φάρμακα: η λήψη κορτικοστεροειδών ή ανδρογόνων μπορεί να οδηγήσει σε εξάνθημα που ομοιάζει με την κοινή ακμή.
  • Acne cosmetica: οφείλεται στη χρόνια χρήση καλλυντικών που έχουν φαγεσωρογόνες ουσίες, όπως η λανολίνη, ορισμένα φυτικά έλαια κτλ.

Όλες αυτές οι μορφές μπορούν να επηρεάσουν την αυτοεκτίμησή σας ενώ πιο σοβαρές μορφές, όπως η οζοκυστική ακμή, μπορεί να οδηγήσουν σε μόνιμη βλάβη του δέρματος με τη μορφή ουλών.

 

Ποιον επηρεάζει η ακμή;

Η ακμή εμφανίζεται συχνότερα στους εφήβους και νεαρούς ενήλικες που υφίστανται ορμονικές αλλαγές. Ωστόσο μπορεί να εμφανιστεί κατά την ενήλικη ζωή. Εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό, δηλαδή αν κάποιος από τους γονείς σας είχε ακμή, μπορεί πράγματι να έχετε περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσετε και εσείς.

 

Σε ποια σημεία του σώματος εμφανίζεται;

Τα πιο συνήθη σημεία όπου εντοπίζεται είναι:

  • το πρόσωπο
  • το στήθος
  • Οι ώμοι
  • Το άνω τμήμα της πλάτης

 

Ποια είναι τα συμπτώματα της ακμής;

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

  • Σπυράκια (φλύκταινες): σπυράκια με πύον.
  • Βλατίδες: Μικρά, αποχρωματισμένα εξογκώματα, συχνά κόκκινα έως μωβ ή πιο σκούρα από τον φυσικό τόνο του δέρματός σας.
  • Μαύρα στίγματα: Βουλωμένοι πόροι με μαύρη κορυφή.
  • Λευκά στίγματα: Φραγμένοι πόροι με λευκή κορυφή.
  • Οζίδια: Μεγάλα εξογκώματα κάτω από το δέρμα σας που είναι επώδυνα.
  • Κύστεις: Επώδυνα εξογκώματα γεμάτα υγρό (πύον) κάτω από το δέρμα σας.

Η ακμή μπορεί να είναι ήπια και να προκαλεί μερικά περιστασιακά σπυράκια, μέτρια και να προκαλεί φλεγμονώδεις βλάβες ή σοβαρή όπου προκαλεί οζίδια και κύστεις.

 

Τι προκαλεί την ακμή;

Οι θύλακες της τρίχας σας είναι μικροί «σωλήνες» όπου αναπτύσσεται και συγκρατείται η τρίχα. Μέσα στους «σωλήνες» αυτούς αδειάζει το περιεχόμενό του ο σμηγματογόνος αδένας, το σμήγμα, μία λιπαρή ουσία που παρέχει ένα προστατευτικό φράγμα για το δέρμα σας. Όταν φράξουν οι θύλακες (αυτό που κοινώς λέμε «πόροι»), τότε δημιουργείται ένα σπυράκι. Αυτό πυροδοτεί φλεγμονή, την οποία αισθάνεστε ως πόνο και πρήξιμο ενώ μπορεί να παρατηρήσετε και ερυθρότητα γύρω από ένα σπυράκι.

Η ακμή δημιουργείται από τον συνδυασμό τεσσάρων παραγόντων:

  • Αυξημένη έκκριση σμήγματος από τον σμηγματογόνο αδένα.
  • Βακτήρια: Μικρές ποσότητες βακτηρίων ζουν φυσικά στο δέρμα σας. Εάν έχετε πάρα πολλά βακτήρια, μπορεί να φράξουν τους πόρους σας. Επιπλέον, η αντίδραση του οργανισμού στα βακτήρια αυτά, μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή.
  • Πολλά νεκρά κύτταρα του δέρματος: Τα κύτταρα του δέρματός σας αποβάλλονται συχνά για να δημιουργηθεί χώρος για την ανάπτυξη περισσότερων κυττάρων. Όταν το δέρμα σας απελευθερώνει νεκρά κύτταρα του δέρματος, μπορεί να κολλήσουν στους θύλακες των τριχών σας.
  • Αυξημένη δράση ανδρογόνων

 

Τρόφιμα που προκαλούν ακμή

Ορισμένες μελέτες συνδέουν συγκεκριμένες τροφές και δίαιτες με την ακμή, όπως:

  • Αποβουτυρωμένο γάλα.
  • Πρωτεΐνη ορού γάλακτος.
  • Δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη.
  • Ενώ οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη μπορεί να οδηγήσουν σε ξεσπάσματα ακμής, η σοκολάτα δεν συνδέεται άμεσα με την ακμή.

Για να μειώσετε τον κίνδυνο ακμής, επιλέξτε να τρώτε μια ισορροπημένη, θρεπτική διατροφή με πολλά φρέσκα φρούτα και λαχανικά, ειδικά αυτά που είναι πλούσια σε βιταμίνη C και β-καροτένιο, το οποίο βοηθά στη μείωση της φλεγμονής. Σε κάθε περίπτωση, δεν υπάρχει συγκεκριμένη σύσταση για αποφυγή κάποιας τροφής ώστε να μειωθεί η ακμή σας.

 

Ορμόνες και ακμή

Η ακμή είναι σε μεγάλο βαθμό μια ορμονική κατάσταση που οφείλεται στις ορμόνες των ανδρογόνων (τεστοστερόνη). Αυτή συνήθως ενεργοποιείται κατά την εφηβεία και τα νεαρά ενήλικα χρόνια. Μπορεί επίσης να παρατηρήσετε τη δημιουργία ακμής γύρω από την περίοδο σας ως αποτέλεσμα της ορμονικής δραστηριότητας. Η ευαισθησία σε αυτή την ορμόνη – σε συνδυασμό με επιφανειακά βακτήρια στο δέρμα σας και ουσίες που απελευθερώνονται από τους αδένες του σώματός σας – μπορεί να οδηγήσει σε ακμή.

 

Πρέπει να κάνω εξετάσεις για να διαγνωστώ με ακμή;

Η διάγνωση της ακμής είναι κλινική, δηλαδή θα πρέπει μόνο να εξεταστείτε από το Δερματολόγο σας. Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί να γίνουν κάποιες ορμονολογικές εξετάσεις, εάν ο γιατρός σας πιστεύει ότι οφείλεται σε κάποια ορμονολογική διαταραχή.

 

Πόσο σοβαρή μπορεί να γίνει η ακμή;

Οι δερματολόγοι την κατατάσσουν με βάση τη σοβαρότητα:

  • Βαθμός 1 (ήπιος): Κυρίως λευκά στίγματα και μαύρα στίγματα (φαγέσωρες), με λίγες βλατίδες και φλύκταινες.
  • Βαθμός 2 (μέτρια ή φλυκταινώδης ακμή): Πολλαπλές βλατίδες και φλύκταινες, κυρίως στο πρόσωπό σας.
  • Βαθμός 3 (μέτρια σοβαρή ή οζώδης ακμή): Πολυάριθμες βλατίδες και φλύκταινες, μαζί με περιστασιακά φλεγμονώδεις όζους. Μπορεί επίσης να επηρεαστούν η πλάτη και το στήθος σας.
  • Βαθμός 4 (σοβαρή οζώδης ακμή): Πολυάριθμες μεγάλες, επώδυνες και φλεγμονώδεις φλύκταινες και οζίδια.

 

Πώς αντιμετωπίζεται η ακμή;

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι αντιμετώπισης. Κάθε είδος θεραπείας ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία σας, τον τύπο της ακμής που έχετε και τη σοβαρότητα. Ο δερματολόγος σας μπορεί να συστήσει τη χρήση τοπικών φαρμάκων ή τη λήψη φαρμάκων από το στόμα. Ο στόχος της θεραπείας της ακμής είναι να σταματήσει το σχηματισμό νέων σπυριών και να βελτιώσει την όψη του δέρματός σας.

 

Τοπικά φάρμακα για την ακμή

Υπάρχουν σε μορφή λοσιόν, κρέμας ή γέλης και εφαρμόζονται κατευθείαν πάνω στο δέρμα. Δεν πρέπει να εφαρμόζονται σε κάθε σπυράκι ξεχωριστά αλλά πρέπει να χρησιμοποιούνται σε ολόκληρη την περιοχή του δέρματος που έχει επηρεαστεί από την ακμή για να αποφευχθεί ο σχηματισμός νέων σπυριών. Συχνά χρειάζεται να τα χρησιμοποιείτε για αρκετούς μήνες προτού παρατηρήσετε θετικά αποτελέσματα και θα πρέπει να συνεχίσετε για αρκετό καιρό τη χρήση τους ώστε να μην υποτροπιάσει η ακμή σας. Οι πιο συχνές ουσίες που περιέχονται στις φαρμακευτικές τοπικές θεραπείες είναι:

 

Φάρμακα για την ακμή από το στόμα

  • Αντιβιοτικά: Τα αντιβιοτικά αντιμετωπίζουν την ακμή που προκαλείται από βακτήρια. Τα κοινά αντιβιοτικά για την ακμή περιλαμβάνουν την μινοκυκλίνη, τη δοξυκυκλίνη, την αζιθρομυκίνη και την κλαριθρομυκίνη.
  • Ισοτρετινοΐνη: Η ισοτρετινοΐνη είναι ένα από του στόματος ρετινοειδές. Η ισοτρετινοΐνη συρρικνώνει το μέγεθος των σμηγματογόνων αδένων, γεγονός που συμβάλλει στον σχηματισμό ακμής.
  • Αντισυλληπτικά: Η χρήση ορισμένων αντισυλληπτικών μπορεί μερικές φορές να βοηθήσει γυναίκες που έχουν ακμή.

 

Πρόσθετες θεραπείες ακμής

Εάν τα τοπικά ή από του στόματος φάρμακα δεν λειτουργούν καλά ή υπάρχει κάποια αντένδειξη στο να σας χορηγηθούν, μπορεί να καταφύγετε σε διαφορετικούς τύπους θεραπειών για να καθαρίσετε το δέρμα σας, όπως:

  • Στεροειδή: Τα στεροειδή μπορούν να θεραπεύσουν τη σοβαρή ακμή με ενέσεις σε μεγάλα οζίδια για να μειώσουν τη φλεγμονή.
  • Χημικό πίλινγκ: Αυτή η θεραπεία χρησιμοποιεί ειδικές χημικές ουσίες για την αφαίρεση του ανώτερου στρώματος του παλιού δέρματος. Μετά την αφαίρεση του ανώτερου στρώματος του δέρματος, το νέο δέρμα γίνεται πιο λείο και μπορεί να μειώσει τα σημάδια ακμής.

 

Είναι ασφαλής για τις εγκύους η θεραπεία της ακμής;

Πολλές τοπικές και στοματικές θεραπείες ακμής δεν είναι ασφαλείς να ληφθούν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Εάν είστε έγκυος ή σχεδιάζετε να μείνετε έγκυος, είναι σημαντικό να συζητήσετε τις θεραπείες ακμής με τον Δερματολόγο σας και να τον ενημερώσετε εάν μείνετε έγκυος.

 

Πόσο καιρό χρειάζεται για να φύγει η ακμή;

Κατά μέσο όρο, μπορεί να χρειαστούν από μία έως δύο εβδομάδες για να εξαφανιστούν από μόνα τους τα σπυράκια ακμής. Όμως, όταν η ακμή μένει αθεράπευτη, νέα σπυράκια θα βγουν. Με φαρμακευτική θεραπεία, τοπική ή και από του στόματος, και μια καλή ρουτίνα περιποίησης του δέρματος, μπορείτε να επιταχύνεται την επούλωση από τα παλιά σπυράκια και να εξαλείψετε την ακμή πιο γρήγορα. Για περιπτώσεις σοβαρής ακμής, μπορεί να χρειαστούν μήνες ώστε να εξαλειφθεί. Είναι πολύ σημαντικό να συνεχίσετε κάποια θεραπεία συντήρησης μετά το πέρας της θεραπείας σε συνεννόηση με τον δερματολόγο σας.

 

Πώς μπορώ να προλάβω την ακμή;

Δεν μπορείτε να αποτρέψετε εντελώς την ακμή, ειδικά κατά τις ορμονικές αλλαγές, αλλά μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης ακμής ακολουθώντας τις εξής οδηγίες:

  • Πλένετε το πρόσωπό σας καθημερινά με καθαριστικό προσώπου κατάλληλο για τον τύπο του δέρματός σας
  • Προτιμήστε μία ελαφριά ενυδατική κρέμα και όχι αυτήν με την πλούσια υφή.
  • Επιλέξτε «μη φαγεσωρογώνα» προϊόντα μακιγιάζ ή «για ακνεϊκά δέρματα» ή «oil-free» προϊόντα.
  • Αφαιρέστε πάντα το μακιγιάζ στο τέλος της ημέρας.
  • Κρατήστε τα χέρια σας μακριά από το πρόσωπό σας!

 

Μπορεί η ακμή να προκαλέσει σημάδια;

Ναι, μερικές φορές μπορεί να προκαλέσει ουλές. Αυτό συμβαίνει όταν η ακμή διεισδύει στο ανώτερο στρώμα του δέρματός σας και καταστρέφει τα βαθύτερα στρώματα του δέρματος. Η φλεγμονή κάνει τους πόρους της ακμής να διογκώνονται και τα τοιχώματα των πόρων αρχίζουν να καταρρέουν, γεγονός που προκαλεί βλάβη στο δέρμα. Οι ουλές μπορεί να είναι πηγή άγχους, κάτι που είναι φυσιολογικό. Πριν από τη θεραπεία ο δερματολόγος θα καθορίσει ποιος τύπος ακμής προκάλεσε τα σημάδια σας. Υπάρχουν πολλές διαθέσιμες επιλογές θεραπείας για τα σημάδια ακμής.

 

Πότε θα πρέπει να επισκεφθώ Δερματολόγο;

Επισκεφθείτε έναν δερματολόγο μόλις παρατηρήσετε σπυράκια, ώστε να ξεκινήσετε τη θεραπεία αμέσως πριν εμφανιστούν ουλές. Εάν λαμβάνεται μια θεραπεία χωρίς αποτελέσματα ή που προκαλεί ερεθισμό, φαγούρα ή αποχρωματισμό του δέρματος, μην διστάσετε να επικοινωνήσετε με το δερματολογικό μας ιατρείο στο Αγρίνιο και να κλείσετε ένα ραντεβού.

 

 

Δρ. Βασιλική Παπαγεωργίου, Δερματολόγος–Αφροδισιολόγος, MD, MSc

Πτυχιούχος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Εξωτερική Συνεργάτης Νοσοκομείου “Ανδρέας Συγγρός”

Master of Science Πανεπιστημίου Στρασβούργου

Τ. Ιατρός Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων Lyon

Μετεκπαιδευθείσα στην Παθολογία και Χειρουργική Όνυχος στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία Brugmann και Saint-Pierre Βρυξελλών

Προυσιωτίσσης 27, Αγρίνιο (έναντι γηπέδου Παναιτωλικού). Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2641307215 και 6937119603

συφιλη-1200x1080.jpg
ΔερματολογίαΣεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα

Σύφιλη: Κατανόηση, Πρόληψη και Θεραπεία

26 Νοεμβρίου, 2023

Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα: Η σύφιλη σε έξαρση – Πώς να προστατευτείτε

Σύμφωνα με τα τελευταία επιδημιολογικά δεδομένα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), τα κρούσματα σύφιλης παρουσιάζουν αυξητική τάση, γεγονός που καθιστά αναγκαία την ενημέρωση, την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση. Η σύφιλη είναι ένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα (ΣΜΝ) που μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Η τακτική εξέταση για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) και η έγκαιρη θεραπεία είναι βασικά βήματα για την αντιμετώπιση της νόσου.

Αρκετοί είναι αυτοί που πιστεύουν πως η σύφιλη ανήκει στο παρελθόν. Στην πραγματικότητα κάτι τέτοιο δεν ισχύει, καθώς άτομα με σύφιλη διαγιγνώσκονται συνεχώς. Για την ακρίβεια, έχει παρατηρηθεί αυξητική τάση των κρουσμάτων ήδη από το 2012 με αποκορύφωμα το 2019. Στην Ελλάδα από το 2020 έως το 2021 παρουσιάστηκε αύξηση μεγέθους 63,1%, γεγονός που κατατάσσει τη χώρα μας ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες με τη μεγαλύτερη αύξηση κρουσμάτων σύφιλης.

 

Τι είναι η Σύφιλη;

Η σύφιλη είναι μια βακτηριακή λοίμωξη που προκαλείται από το βακτήριο Treponema pallidum. Μεταδίδεται κυρίως κατά τη σεξουαλική επαφή, αλλά μπορεί επίσης να μεταδοθεί από μητέρα σε παιδί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Πιθανά σημεία εισόδου του βακτηρίου στον οργανισμό μας αποτελούν μικρές πληγές του δέρματος ή τους βλεννογόνους.

 

Συμπτώματα της Σύφιλης: Η «μεγάλη μίμος»

Η σύφιλη εμφανίζεται σε τρία στάδια. Στο πρώτο στάδιο, ο ασθενής εμφανίζει ένα έλκος στο σημείο όπου έχει γίνει η μόλυνση (συνήθως στα γεννητικά όργανα ή το στόμα). Αν ο ασθενής δε λάβει θεραπεία, το έλκος θα επουλωθεί και για κάποιο χρονικό διάστημα, ο ασθενής θα παραμείνει ασυμπτωματικός.

Μερικές εβδομάδες μετά, στο δεύτερο στάδιο, ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει διάφορα συμπτώματα (εξού και το προσωνύμιο για τη σύφιλη «η μεγάλη μίμος») όπως πυρετό, κούραση, αδυναμία, λεμφαδενοπάθεια, διάχυτο εξάνθημα στον κορμό και συχνά και στις παλάμες και τα πέλματα, απώλεια μαλλιών. Στη συνέχεια, και εφόσον ο ασθενής δε λάβει θεραπεία, μπορεί να μην παρουσιάσει κανένα σύμπτωμα για πολλά χρόνια, και τότε λέμε ότι η σύφιλη είναι σε λανθάνουσα κατάσταση.

Τέλος, το τρίτο στάδιο μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές όπως προβλήματα με το νευρικό σύστημα (νευροσύφιλη) και τα εσωτερικά όργανα του σώματος. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι κάποιοι ασθενείς μπορεί να μην εμφανίζουν συμπτώματα αλλά να νοσούν και επομένως να είναι μεταδοτικοί.

 

Αύξηση των κρουσμάτων: Παράγοντες και προκλήσεις

Η αύξηση των κρουσμάτων σύφιλης μπορεί να αποδοθεί σε πολλούς παράγοντες. Ο ανεξέλεγκτος σεξουαλικός τουρισμός, η ανεπαρκής ενημέρωση και η μείωση της χρήσης προφυλακτικών αποτελούν κάποιες από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η σύφιλη μπορεί να μεταδοθεί ακόμα και σε πρώιμα στάδια χωρίς εμφανή συμπτώματα.

 

Πρόληψη: Η σημασία της προφύλαξης και της εξέτασης

Η καλύτερη προστασία εναντίον της σύφιλης είναι η υπεύθυνη σεξουαλική συμπεριφορά και η χρήση προφυλακτικών σε κάθε τύπο σεξουαλικής επαφής (στοματική, κολπική, πρωκτική) και καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής. Σε περίπτωση εμφάνισης ύποπτων συμπτωμάτων, αποφύγετε τη σεξουαλική επαφή και συμβουλευθείτε το Δερματολόγο σας.

Η διάγνωση για τη σύφιλη γίνεται με εξέταση αίματος (που ονομάζεται ορολογικός έλεγχος). Όλα τα σεξουαλικώς ενεργά άτομα μπορούν αν εξεταστούν για σύφιλη και για άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Ιδιαίτερα αν έχετε πολλούς ερωτικούς συντρόφους ή αλλάζετε συχνά συντρόφους, δεν κάνετε χρήση προφυλακτικού στις επαφές ή είστε άνδρες που έχετε επαφές με άνδρες συντείνεται να εξετάζεστε τουλάχιστον μία φορά το χρόνο ή και πιο συχνά (π.χ. κάθε 3-6 μήνες).

 

Θεραπεία: Η διαχείριση της Σύφιλης

Η σύφιλη είναι αντιμετωπίσιμη με αντιβιοτική θεραπεία, συχνά αρκεί η χορήγηση πενικιλίνης. Είναι σημαντικό να ακολουθήσουμε το ιατρικό πρωτόκολλο και να ολοκληρώσουμε τον καθορισμένο χρόνο θεραπείας για να αποφευχθεί η αντίσταση στα αντιβιοτικά. Επίσης, μετά τη θεραπεία, ο ασθενής παρακολουθείται με αιματολογικό έλεγχο ώστε να διαπιστωθεί η αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Είναι επίσης πολύ σημαντικό, να εξεταστούν από το Δερματολόγο και οι πρόσφατοι σεξουαλικοί σύντροφοι και να λάβουν θεραπεία.

Η μόλυνση από σύφιλη δεν αφήνει μόνιμη ανοσία. Αυτό σημαίνει ότι κάποιος μπορεί να ξανανοσήσει από σύφιλη, ακόμα και αν είχε θεραπευτεί παλαιότερα. Για κάθε απορία, μην διστάσετε να συμβουλευτείτε την Δερματολόγο.

 

 

Δρ. Βασιλική Παπαγεωργίου, Δερματολόγος–Αφροδισιολόγος, MD, MSc

Πτυχιούχος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Εξωτερική Συνεργάτης Νοσοκομείου “Ανδρέας Συγγρός”

Master of Science Πανεπιστημίου Στρασβούργου

Τ. Ιατρός Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων Lyon

Μετεκπαιδευθείσα στην Παθολογία και Χειρουργική Όνυχος στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία Brugmann και Saint-Pierre Βρυξελλών

Προυσιωτίσσης 27, Αγρίνιο (έναντι γηπέδου Παναιτωλικού). Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2641307215 και 6937119603

spiloi-elies-melanoma.jpg
ΔερματολογίαΣυμβουλές Υγείας Δέρματος

Σπίλοι (ελιές) και Μελάνωμα: Πρόληψη και Θεραπεία

12 Οκτωβρίου, 2023

Σπίλοι και Μελάνωμα: Πότε μια “ελιά” μπορεί να γίνει επικίνδυνη

Στην Ελλάδα έχουμε ηλιοφάνεια περισσότερες από 300 ημέρες το χρόνο. Για αυτό, ο Μάιος, ο μήνας που αρχίζουμε να εκθέτουμε το δέρμα μας περισσότερο στον ήλιο, καθιερώθηκε ως μήνας πρόληψης του καρκίνου του δέρματος.

Πολλοί είναι αυτοί που αναρωτιούνται, “τι είναι οι σπίλοι και τι είναι το μελάνωμα”; Το μελάνωμα αποτελεί την πιο επικίνδυνη κακοήθεια του δέρματος ενώ τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αυξητική τάση των κρουσμάτων στη χώρα μας, με τις νέες διαγνώσεις να ανέρχονται στις 400-500 ετησίως. Κατά συνέπεια, αποτελεί τον 6ο συχνότερο τύπο καρκίνου στους άνδρες και τον 7ο συχνότερο στις γυναίκες. 

 

Τι είναι οι Σπίλοι (Ελιές) και τι το μελάνωμα;

Οι σπίλοι, οι κοινώς επονομαζόμενες «ελιές» είναι καλοήθεις όγκοι που δημιουργούνται από συναθροίσεις κυττάρων, τα σπιλοκύτταρα. Ονομάζονται συγγενείς σπίλοι όταν είναι εμφανείς κατά τη γέννηση και επίκτητοι όταν εμφανίζονται αργότερα. Το μελάνωμα είναι μία κακοήθης βλάβη του δέρματος που προέρχεται από τα μελανοκύτταρα. Μπορεί να εμφανιστεί ως μία περίεργη ελιά ή να δημιουργηθεί πάνω σε έναν προϋπάρχοντα σπίλο.

 

Σπίλοι (Ελιές) – Τι περιλαμβάνει η εξέταση και κάθε πότε πρέπει να γίνεται;

Η εξέταση σπίλων γίνεται από Δερματολόγο, ο οποίος είναι ο ειδικός ιατρός για τις παθήσεις του δέρματος. Γίνεται με κλινική επισκόπηση και συνδυάζεται με την χρήση δερματοσκοπίου, ένα ειδικό μεγεθυντικό φακό με πολωμένο και μη πολωμένο φως που αυξάνει την ευκρίνεια της εξέτασης. Η εξέταση συστήνεται να γίνεται κάθε χρόνο, εφόσον δε συντρέχει άλλος λόγος και προτιμάται να μην γίνεται σε μαυρισμένο δέρμα. Ασθενείς με ιστορικό μελανώματος, πολλούς σπίλους ή άτυπους σπίλους έχουν ένδειξη για ψηφιακή χαρτογράφηση σπίλων, δηλαδή φωτογραφική απεικόνιση και καταγραφή των σπίλων.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για το μελάνωμα;

Το ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων στην παιδική και εφηβική ηλικία, ο αυξημένος αριθμός σπίλων (>50), η ύπαρξη πολλών δυσπλαστικών σπίλων, ένας ανοιχτόχρωμος φωτότυπος δέρματος (δηλαδή ανοιχτόχρωμο δέρμα, ξανθά ή κόκκινα μαλλιά και ανοιχτόχρωμα μάτια), το ατομικό ή/και οικογενειακό ιστορικό μελανώματος (δηλαδή πρώτου βαθμού συγγενής να έχει διαγνωστεί με μελάνωμα) αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος.

 

Τι ρόλο παίζουν το φύλο και η ηλικία στη διάγνωση του μελανώματος;

Το μελάνωμα είναι εξαιρετικά σπάνιο στην παιδική ηλικία. Στην ενήλικο ζωή, μπορεί να παρουσιαστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Επίσης, εντοπίζεται συχνότερα στη ράχη στους άνδρες και στα κάτω άκρα στις γυναίκες.

 

Σπίλοι (Ελιές)-Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε;

Σπίλοι (ελιές) με ασυμμετρία ή μεταβολή στο σχήμα, το χρώμα και το μέγεθος θα πρέπει να μας ανησυχήσουν. Πιο αναλυτικά, για την παρακολούθηση των σπίλων ισχύει ο κανόνας ABCDE. Έτσι, θυμόμαστε ότι οποιαδήποτε Ασυμμετρία (Αsymmetry), ασαφές όριο (Border), αλλαγή ή εμφάνιση πολλαπλών χρωμάτων (Color), μέγεθος μεγαλύτερο των 5mm  (Diameter) και οποιαδήποτε βλάβη που μεταβάλλει κάποιο χαρακτηριστικό της (Evolution), θα πρέπει να τη δείχνουμε στο Δερματολόγο μας. Το ίδιο ισχύει και για κάθε βλάβη που θεωρούμε ότι είναι καινούργια.

 

Έχω ακούσει ότι δεν κάνει να αφαιρούμε/πειράζουμε τις ελιές γιατί μπορεί να κάνουμε κακό! Ισχύει;

Πρόκειται για έναν «αστικό μύθο»! Κάθε βλάβη στο δέρμα μπορεί θεωρητικά να αφαιρεθεί. Ασφαλώς, κάθε σπίλος που αφαιρείται, είτε για αισθητικούς είτε για ιατρικούς λόγους, θα πρέπει να εξετάζεται ιστολογικά ώστε να επιβεβαιωθεί η φύση της βλάβης (αν δηλαδή πρόκειται για σπίλο ή για μελάνωμα). Επομένως, η αφαίρεση καθαυτή δεν επηρεάζει τη διάγνωση. Τουναντίον, μας βοηθά να διαπιστώσουμε για το αν πρόκειται για καλοήθη (σπίλο) ή κακοήθη (μελάνωμα) βλάβη και να αποφασιστεί αν χρειάζεται επιπλέον θεραπεία.

 

Ποια είναι η θεραπεία για το μελάνωμα;

Ανάλογα με το στάδιο, προτείνεται και η ανάλογη θεραπεία. Έτσι, σε ένα πολύ αρχικό στάδιο, θεραπεία είναι μόνον χειρουργική, με αφαίρεση της ύποπτης βλάβης και αφαίρεση του περιβάλλοντα ιστού (ευρεία εκτομή). Σε ποιο προχωρημένα στάδια προτείνεται ο συνδυασμός χειρουργικής θεραπείας με ανοσοθεραπεία.

 

Τι μέτρα πρόληψης προτείνονται για το μελάνωμα;

Αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο και χρησιμοποιούμε αντιηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας το καλοκαίρι και το χειμώνα. Φοράμε καπέλο και προστατευτικό ρουχισμό και προσέχουμε ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά! Δίνουμε έμφαση στην αυτοεξέταση και δεν αμελούμε την επίσκεψη στο δερματολόγο μία φορά το χρόνο. Θυμόμαστε πάντα ότι η έγκαιρη διάγνωση, σώζει ζωές. Για κάθε απορία, μην διστάσετε να συμβουλευτείτε την Δερματολόγο.

 

Δρ. Βασιλική Παπαγεωργίου, Δερματολόγος–Αφροδισιολόγος, MD, MSc

Πτυχιούχος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Εξωτερική Συνεργάτης Νοσοκομείου “Ανδρέας Συγγρός”

Master of Science Πανεπιστημίου Στρασβούργου

Τ. Ιατρός Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων Lyon

Μετεκπαιδευθείσα στην Παθολογία και Χειρουργική Όνυχος στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία Brugmann και Saint-Pierre Βρυξελλών

 

Προυσιωτίσσης 27, Αγρίνιο (έναντι γηπέδου Παναιτωλικού). Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2641307215 και 6937119603

Newer Posts

Vasiliki Final logo dark

Τηλ:
+(30) 2641307215
+(30) 6937119603

Email: doctor@dermapapageorgiou.gr

Ωράριο Λειτουργίας :

Δευτέρα – Τετάρτη – Παρασκευή 10.00-14.00 & 17.00-21.00
Τρίτη – Πέμπτη 10.00-18.00
Σάββατο & Κυριακή Κλειστά

ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

Που Βρισκόμαστε

Προυσιωτίσσης 27 & Δ.Σταϊκου , Αγρίνιο 30133 (έναντι γηπέδου Παναιτωλικού)

© 2025 All rights reserved | dermapapageorgiou.gr | Designed by Site-Forge.com