Η Δερματολόγος με εξειδίκευση στην παθολογία και χειρουργική όνυχος, Βασιλική Παπαγεωργίου, εξηγεί τι είναι η ονυχοκρύπτωση και πώς αντιμετωπίζεται
Η είσφρυση όνυχος ή ονυχοκρύπτωση αποτελεί μία από τις συχνότερες παθήσεις των νυχιών, κατά την οποία το πλάγιο χείλος του όνυχα εισχωρεί στο δέρμα που περιβάλλει το νύχι (περιονύχιο). Η διείσδυση αυτή προκαλεί μηχανικό τραυματισμό και ενεργοποιεί φλεγμονώδη αντίδραση, που εκδηλώνεται με πόνο, ερυθρότητα και οίδημα. Όταν η κατάσταση παραμένει χωρίς θεραπεία, υπάρχει κίνδυνος επιπλοκών, όπως δευτερογενής μικροβιακή λοίμωξη ή ανάπτυξη κοκκιώδους ιστού, τα οποία επιδεινώνουν περαιτέρω τα συμπτώματα και δυσχεραίνουν την κλινική εικόνα. Η σωστή κατανόηση των αιτιών, των συμπτωμάτων και των διαθέσιμων θεραπευτικών επιλογών είναι ουσιώδης για την αποτελεσματική αντιμετώπιση αλλά και για την πρόληψη υποτροπών. Στο παρόν άρθρο θα εξετάσουμε αναλυτικά όλα τα στάδια της πάθησης, από την αιτιολογία έως την πρόληψη.
Αίτια & προδιαθεσικοί παράγοντες
Η παθογένεση της είσφρυση όνυχος (ονυχοκρύπτωση) είναι πολυπαραγοντική και συνδέεται τόσο με εξωγενείς όσο και με ενδογενείς παράγοντες. Οι σημαντικότεροι περιλαμβάνουν:
- Λανθασμένη περιποίηση νυχιών. Η υπερβολικά κοντή κοπή ή η έντονη στρογγυλοποίηση των άκρων μεταβάλλει τη φυσιολογική πορεία ανάπτυξης του νυχιού και ευνοεί τη διείσδυσή του στο παρακείμενο περιονύχιο.
- Ακατάλληλα υποδήματα. Η χρήση στενών, μυτερών ή σκληρών παπουτσιών προκαλεί χρόνιο μηχανικό ερεθισμό και συνεχή πίεση στα δάκτυλα, διευκολύνοντας τη διείσδυση του νυχιού στο περιονύχιο και την εμφάνιση φλεγμονής.
- Τραυματισμοί. Οξείες κακώσεις, όπως η πτώση βαρέως αντικειμένου στο δάκτυλο, αλλά και επαναλαμβανόμενοι μικροτραυματισμοί από αθλητικές δραστηριότητες (π.χ. τρέξιμο, ποδόσφαιρο, χορός, μπαλέτο), μπορούν να αλλοιώσουν την πορεία ανάπτυξης του νυχιού και να οδηγήσουν σε είσφρυση.
- Ανατομικές παραλλαγές του νυχιού. Ανατομικές ιδιαιτερότητες όπως αυξημένη εγκάρσια καμπυλότητα (pincer nail), πάχυνση ή δυστροφία του όνυχα, μπορούν να μεταβάλλουν τη φυσιολογική πορεία ανάπτυξής του και να ευνοήσουν τη διείσδυσή του στο περιονύχιο.
- Υπερβολική εφίδρωση (υπεριδρωσία). Η αυξημένη υγρασία που προκαλείται από την υπεριδρωσία μαλακώνει το δέρμα του περιονυχίου, καθιστώντας το πιο ευάλωτο στη διείσδυση του νυχιού και στην ανάπτυξη φλεγμονής.
- Κακή υγιεινή ποδιών. Η ανεπαρκής φροντίδα σε συνδυασμό με παρατεταμένη υγρασία δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για ερεθισμό του περιονυχίου και ανάπτυξη φλεγμονής.
- Γενετική προδιάθεση. Η μορφολογία του νυχιού (π.χ. αυξημένη καμπυλότητα, τραπεζοειδείς όνυχες) και η κατεύθυνση της ανάπτυξής του μπορεί να καθορίζονται από κληρονομικούς παράγοντες, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης εισφρύσεως σε ορισμένα άτομα.
- Συστηματικά νοσήματα. Η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης, οι θυρεοειδοπάθειες, καρδιολογικές και νεφρικές παθήσεις έχουν συνδεθεί έμμεσα με αυξημένη συχνότητα ονυχοκρύπτωσης σε ηλικιωμένα άτομα.
- Φάρμακα. η λήψη φαρμάκων όπως είναι η ινδιναβίρη, η ριτοναβίρη, η δοσεταξέλη, η κυκλοσπορίνη, η ισοτρετινοΐνη και τα από του στόματος αντιμυκητιασικά φάρμακα έχουν επίσης ενοχοποιηθεί στην ανάπτυξη εισφρύσεως όνυχα.
Είσφρυση Όνυχος- Συμπτώματα
Η είσφρυση όνυχος μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα ζωής ενός ασθενούς, προκαλώντας δυσχέρεια στη βάδιση, περιορισμό στις καθημερινές δραστηριότητες και έντονη δυσφορία. Συνηθέστερα εντοπίζεται στο μεγάλο δάκτυλο του ποδιού και εκδηλώνεται με χαρακτηριστικά κλινικά σημεία, τα οποία διαφοροποιούνται ανάλογα με το στάδιο εξέλιξης της πάθησης. Τα συνηθέστερα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Άλγος. Ο πόνος εντοπίζεται συνήθως στο πλάγιο χείλος του νυχιού και αποτελεί το πρώτο και πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα. Τείνει να επιδεινώνεται κατά τη βάδιση, την άσκηση πίεσης στην περιοχή ή τη χρήση στενών υποδημάτων.
- Φλεγμονώδη σημεία. Τοπικό ερύθημα, οίδημα και αυξημένη θερμοκρασία του περιονυχίου, που οφείλονται στη μηχανική διείσδυση του όνυχα και τον επακόλουθο τραυματισμό των μαλακών ιστών.
- Εκροή υγρού. Σε προχωρημένα στάδια μπορεί να εμφανιστεί ορώδης, οροαιματηρή ή πυώδης έκκριση, εύρημα που υποδηλώνει επιδείνωση της φλεγμονώδους αντίδρασης ή εγκατάσταση δευτερογενούς μικροβιακής λοίμωξης.
- Κοκκιώδης ιστός. Σε χρόνιες ή υποτροπιάζουσες περιπτώσεις παρατηρείται δημιουργία κοκκιώδους ιστού στο πλάγιο τοίχωμα του νυχιού, ο οποίος είναι ερυθρός, εύθρυπτος και αιμορραγεί εύκολα.
- Λειτουργικός περιορισμός. Σε σοβαρές περιπτώσεις, ο ασθενής παρουσιάζει δυσχέρεια στη βάδιση και δυσανεξία στη χρήση υποδημάτων.
Σταδιοποίηση
Η είσφρυση όνυχος κατατάσσεται σε τέσσερα στάδια βαρύτητας, η αναγνώριση των οποίων είναι καθοριστική τόσο για τη σωστή διάγνωση όσο και για την επιλογή της πλέον ενδεδειγμένης θεραπευτικής αντιμετώπισης.
- Στάδιο Ι (Ήπιο). Εμφανίζεται ερυθρότητα, ελαφρό οίδημα και πόνος στο πλάγιο χείλος του νυχιού.
- Στάδιο ΙΙ (Μέτριο). Ο πόνος και το οίδημα εντείνονται, συνοδεύονται από υπερευαισθησία και μπορεί να υπάρχει εκροή ορώδους ή πυώδους υγρού.
- Στάδιο ΙΙΙ (Προχωρημένο). Παρατηρείται ανάπτυξη κοκκιώδους ιστού και χρόνια υπερτροφία του περιονυχίου, που καλύπτει σε μεγάλο βαθμό το πλάγιο χείλος του νυχιού.
- Στάδιο IV (Σοβαρό). Εγκαθίσταται σοβαρή χρόνια παραμόρφωση με υπερτροφικό ιστό που καλύπτει πλήρως τα πλάγια και το άπω τμήμα του νυχιού.
Είσφρυση Όνυχος – Διάγνωση
Η διάγνωση της είσφρυσης όνυχος στηρίζεται κυρίως στην κλινική εξέταση και στις περισσότερες περιπτώσεις, τίθεται άμεσα. Ο δερματολόγος πραγματοποιεί επισκόπηση της βλάβης και λαμβάνει αναλυτικό ιστορικό, με σκοπό την εκτίμηση:
- Βαθμού διείσδυσης του όνυχα στο περιονύχιο και σταδιοποίησης της βλάβης (ήπια, μέτρια, προχωρημένη).
- Σημείων φλεγμονής ή λοίμωξης, όπως οίδημα, ερύθημα, τοπική θερμότητα, ευαισθησία ή πυώδης εκροή.
- Ανατομικών παραλλαγών του όνυχα (π.χ. αυξημένη εγκάρσια καμπυλότητα) και άλλων προδιαθεσικών παραγόντων.
- Παράγοντες κινδύνου υποτροπής, όπως ακατάλληλα υποδήματα ή λανθασμένη τεχνική κοπής νυχιών.
Είσφρυση Όνυχος – Θεραπεία
Η θεραπευτική αντιμετώπιση της είσφρυσης όνυχος εξαρτάται από τον βαθμό βαρύτητας της πάθησης, την ύπαρξη ή μη λοίμωξης και το ατομικό ιστορικό του ασθενούς. Διακρίνεται σε συντηρητική και χειρουργική.
Συντηρητική θεραπεία
Ενδείκνυται κυρίως στα πρώιμα στάδια (Στάδιο Ι και ορισμένες περιπτώσεις Σταδίου ΙΙ) και έχει ως στόχο τη μείωση της φλεγμονής, την αποφόρτιση της πίεσης και την αποτροπή εξέλιξης. Οι μέθοδοι περιλαμβάνουν:
- Τοπικά ποδόλουτρα με χλιαρό νερό και ήπιο αντισηπτικό διάλυμα, για μείωση φλεγμονής και μικροβιακού φορτίου.
- Ανύψωση του νυχιού με τοποθέτηση μικρής γάζας, βαμβακιού ή σιλικονούχου υποστηρίγματος κάτω από το πλάγιο χείλος του νυχιού, ώστε να αποτραπεί περαιτέρω διείσδυση.
- Τοποθέτηση αυτοκόλλητου επιδέσμου στην πλάγια δερματική πτυχή (το δέρμα δίπλα από το νύχι) με σκοπό την έλξη αυτής και την απελευθέρωση του νυχιού ώστε να μεγαλώσει χωρίς να «βρίσκει» στο δέρμα.
- Τοπική φαρμακευτική αγωγή με αντισηπτικά ή αντιβιοτικές αλοιφές, όταν συνυπάρχει δευτερογενής επιμόλυνση.
- Οδηγίες υγιεινής και πρόληψης που περιλαμβάνουν τη σωστή περιποίηση και κοπή των νυχιών, αποφυγή υπερβολικής στρογγυλοποίησης, χρήση άνετων και ευρύχωρων υποδημάτων, καθώς και περιορισμός της παρατεταμένης υγρασίας στα πόδια.
Η συντηρητική αγωγή μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική όταν εφαρμόζεται έγκαιρα και σε συμμόρφωση με τις οδηγίες.
Χειρουργική αντιμετώπιση
Σε προχωρημένα στάδια (Στάδιο ΙΙ με εκτεταμένη φλεγμονή και Στάδιο ΙΙΙ) ή σε υποτροπιάζουσες περιπτώσεις, ενδείκνυνται επεμβατικές τεχνικές. Οι συνηθέστερες επιλογές είναι:
- Μερική ονυχεκτομή και χημική καταστροφή της μήτρας του όνυχος. Πραγματοποιείται υπό τοπική αναισθησία και περιλαμβάνει την αφαίρεση μόνο του πάσχοντος τμήματος του νυχιού, με στόχο την άμεση ανακούφιση από τα συμπτώματα και την αποκατάσταση της φυσιολογικής ανάπτυξης. Καταστρέφεται με χημικό τρόπο και η μήτρα (η «ρίζα» δηλαδή) του νυχιού στο σημείο αυτό με σκοπό την αποτροπή εκ νέου ανάπτυξης του νυχιού σε αυτό το σημείο.
- Αφαίρεση του παρακείμενου υπερτροφικού ιστού. Επί υπερτροφίας της πλάγιας πτυχής του όνυχος (του δέρματος που βρίσκεται δίπλα από το νύχι) μπορεί να χρειαστεί να γίνει ταυτόχρονα και χειρουργική αφαίρεσή του.
Συχνές ερωτήσεις
Πονάει το δέρμα στην άκρη του δακτύλου του ποδιού. Είναι πιθανό να πρόκειται για είσφρυση όνυχος;
Είναι πολύ πιθανό καθώς ο εντοπισμένος πόνος στο πλάγιο χείλος του δακτύλου, ειδικά όταν επιδεινώνεται με την πίεση ή τη βάδιση, αποτελεί το συχνότερο πρώιμο σύμπτωμα της είσφρυση όνυχος.
Έχω είσφρυση όνυχος. Είναι απαραίτητο να αφαιρέσω ολόκληρο το νύχι;
Όχι. Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, η αφαίρεση ολόκληρου του νυχιού δεν απαιτείται. Η θεραπεία συνίσταται συνήθως σε μερική ονυχεκτομή, δηλαδή αφαίρεση μόνο του πάσχοντος τμήματος. Ολική αφαίρεση γίνεται σπάνια, μόνο σε σοβαρές περιπτώσεις ρετρονυχίας.
Υποφέρω συχνά από υποτροπές στο ίδιο δάκτυλο. Τι μπορώ να κάνω;
Η υποτροπιάζουσα είσφρυση όνυχος είναι συχνή, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν ανατομικές ιδιαιτερότητες (π.χ. αυξημένη καμπυλότητα νυχιού). Σε αυτές τις περιπτώσεις, η πιο αποτελεσματική θεραπεία είναι η μερική ονυχεκτομή σε συνδυασμό με χημική καταστροφή του υπεύθυνου τμήματος της μήτρας του νυχιού, ώστε να προληφθεί η επανεμφάνιση.
Πού πραγματοποιείται η επέμβαση και τι είδους αναισθησία χρειάζεται;
Η επέμβαση γίνεται στο ιατρείο υπό συνθήκες απόλυτης ασηψίας. Χρησιμοποιείται τοπική αναισθησία στο δάκτυλο, ώστε η διαδικασία να είναι ανώδυνη. Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει άμεσα στις καθημερινές του δραστηριότητες.
Τι κόστος έχει η επέμβαση για την είσφρυση όνυχος;
Το κόστος παραμένει σχετικά χαμηλό καθώς η επέμβαση γίνεται με τοπική αναισθησία στο ιατρείο χωρίς να απαιτείται νοσοκομειακή περίθαλψη.
Μπορεί να προληφθεί η είσφρυση όνυχος;
Η πρόληψη βασίζεται στη σωστή υγιεινή ποδιών, την ορθή κοπή των νυχιών και την αποφυγή στενών υποδημάτων.
Ποιος είναι ο σωστός τρόπος κοπής των νυχιών;
Τα νύχια πρέπει να κόβονται σε ευθεία γραμμή, χωρίς υπερβολική στρογγυλοποίηση των άκρων.
Εξειδίκευση στην παθολογία και χειρουργική όνυχος
Η είσφρυση όνυχος είναι μία πάθηση που απαιτεί εξατομικευμένη και εξειδικευμένη προσέγγιση. Η Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος Βασιλική Παπαγεωργίου διαθέτει εξειδίκευση στην παθολογία και χειρουργική όνυχος, την οποία απέκτησε ως υπότροφος της Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας (ΕΔΑΕ), εκπαιδευόμενη στα διεθνώς αναγνωρισμένα νοσοκομεία Saint-Pierre και Brugmann στις Βρυξέλλες. Η εκπαίδευσή της προσέφερε βαθιά γνώση και πλούσια κλινική εμπειρία στη διάγνωση και θεραπεία παθήσεων των νυχιών, όπως η είσφρυση όνυχος, η ονυχομυκητίαση, οι τραυματικές βλάβες, οι φλεγμονώδεις παθήσεις (π.χ. ψωριασική ονυχία, λειχήνας ονύχων), οι δυστροφίες, καθώς και οι καλοήθεις και κακοήθεις όγκοι της ονυχιαίας μονάδας.
Επικοινωνήστε σήμερα με το Δερματολογικό Ιατρείο της Δρ. Βασιλικής Παπαγεωργίου στο Αγρίνιο και κλείστε το ραντεβού σας για την ασφαλή και αποτελεσματική θεραπεία παθήσεων νυχιών.
Δρ. Βασιλική Παπαγεωργίου, Δερματολόγος–Αφροδισιολόγος, MD, MSc
Πτυχιούχος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Εξωτερική Συνεργάτης Νοσοκομείου “Ανδρέας Συγγρός”
Master of Science Πανεπιστημίου Στρασβούργου
Τ. Ιατρός Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων Lyon
Μετεκπαιδευθείσα στην Παθολογία και Χειρουργική Όνυχος στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία Brugmann και Saint-Pierre Βρυξελλών
Προυσιωτίσσης 27, Αγρίνιο (έναντι γηπέδου Παναιτωλικού). Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2641307215 και 6937119603